Stemcomputer
Een stemcomputer of stemmachine is een digitaal stemsysteem bestaande uit een computer met software en randapparatuur, die speciaal is ingericht om de individuele keuze in een stemming direct elektronisch en digitaal vast te leggen. Deze vorm van registratie komt veelal in de plaats van het stemmen op papier met bijvoorbeeld een stembiljet of bijvoorbeeld de gebruikelijke stemming in besluitvormende vergaderingen door het opsteken van een hand of ander teken. Aan stemcomputers en de gebruikte programmatuur worden speciale eisen gesteld ten aanzien van betrouwbaarheid, veiligheid, fraudebestendigheid en gebruiksgemak.
Stemcomputers worden in diverse landen gebruikt voor verkiezingen. In Nederland gebruiken de meeste gemeentes inmiddels een stemcomputer, waarbij per stembureau één of meerdere apparaten geplaatst worden. De meeste stemcomputers in Nederland zijn geleverd door Nederlandse Apparatenfabriek (Nedap), 85% in 2001 en door Sdu. De Sdu-computers werken als gewone PC's; die van Nedap zijn speciale apparaten. In de Verenigde Staten worden ook niet-elektronische stemmachines gebruikt, die werken met behulp van een ponskaart of hendels en tandwielen.
Inhoud |
[bewerk] Controverse over stemcomputers
In Nederland worden stemcomputers gekeurd door Brightsight, een van TNO afgesplitst bedrijf. De broncode van de bij verkiezingen gebruikte stemcomputers en de evaluatierapporten blijven geheim. Dit maakt het moeilijk om de eerlijkheid van het stemproces te controleren. Omdat er geen papieren registratie van de keuze van de kiezer is, is er geen mogelijkheid voor handmatige hertelling om bijvoorbeeld fraude aan te kunnen tonen. In veel landen is er om deze redenen discussie ontstaan over de wenselijkheid van het gebruik van stemcomputers. In Nederland is de actiegroep Wij vertrouwen stemcomputers niet bezig met een campagne tegen het gebruik van stemcomputers.
Op 30 oktober 2006 keurde minister Nicolaï de Sdu stemcomputers van Amsterdam en 34 andere gemeenten af. De door de machines afgegeven elektromagnetische straling kan op enkele meters afstand nog opgevangen en geanalyseerd worden, waardoor het stemgeheim niet gewaarborgd kan worden. Hierdoor moest voor de verkiezingen van 22 november in de betreffende gemeenten weer het potlood ter hand genomen worden.
De volgende gemeentes, met tezamen 1187 ofwel circa 10% van de stemcomputers in Nederland, werden getroffen door het besluit:
Er wordt wetenschappelijk onderzoek gedaan naar mogelijkheden om controleerbaarheid bij elektronische verkiezingen te verbeteren, bijvoorbeeld door middel van cryptografie. Deze methoden worden echter in commerciële systemen vaak niet of in beperkte mate gebruikt.
[bewerk] Alternatieve betekenissen
Het begrip stemcomputer wordt (voornamelijk in België) ook gebruikt voor een computer die iemand (telefonisch) te woord staat, zogenaamde Interactive Voice Response-systemen.
