Stad en Lande
Stad en Lande is de oude naam voor de provincie Groningen die tot laat in de 19e eeuw werd gehanteerd. De naam is ontstaan toen de Stad en de Ommelanden na de reductie van Groningen samen als zevende gewest toetraden tot de Republiek. Tot de 19e eeuw bestonden er grote tegenstellingen en spanningen tussen de Stad en de Ommelanden. Toen deze verdwenen werd de naam Groningen ook acceptabel voor het gebied om de Stad.
[bewerk] Karel V
In 1536 wist Karel V Groningen in te lijven in zijn Nederlandse gebieden. Hij voegde Stad en omliggende gebieden samen tot een provincie, de Heerlijkheid Groningen, die onderdeel werd van de Bourgondische Kreits. De nieuwe provincie kreeg een bestuur, waarbij de positie van de stad dominant was. Een werkelijke eenheid werd de provincie echter niet.
[bewerk] De Opstand
Na zijn overlijden werd Karel V in de Nederlanden opgevolgd door zijn zoon Filips II. Die opvolging werd in Groningen in eerste instantie nauwelijks opgemerkt. De weerstand die het regime van Filips met name op religieus terrein opriep was voor de Ommelanden een mogelijkheid om zich tegen de Stad af te zetten. Waar de stad zich nog wel kon vinden in de Pacificatie van Gent, moest zij weinig hebben van de Unie van Utrecht. De Ommelanden daarentegen zagen in de Unie een uitgelezen kans om zich van het stedelijke juk te bevrijden.
