Smalle stekelvaren
| Smalle stekelvaren | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| soort | |||||||||||||
| Dryopteris carthusiana |
De Smalle stekelvaren (Dryopteris carthusiana) is een overblijvende, in België en Nederland algemeen voorkomende varen van de Niervarenfamilie. Hij is vooral te vinden in vochtige loof- en naaldbossen, in hetzelfde biotoop als de verwante en gelijkende Brede stekelvaren (Dryopteris dilatata)
Inhoud |
[bewerk] Plant
De plant wordt 30 tot 90 cm hoog en heeft een rechtopstaande of opstijgende wortelstok. De bladeren vormen een trechtervormige krans.
[bewerk] Bladeren
De bladeren overwinteren niet. Ze zijn lichtgroen, in omtrek smal driehoekig en tot driedubbel geveerd. De lichtgroene steel is ongeveer even lang als de bladschijf. De weinige schubben op de steel zijn éénkleurig lichtbruin en doorzichtig.
[bewerk] Sporenhoopjes
De sporendoosjes liggen in ronde tot ovale hoopjes in twee rijen langs beide zijden van de nerven aan de onderzijde van het blad en zijn afgedekt met een niervomig dekvliesje. De sporen zijn rijp van juli tot september.
[bewerk] Habitat
De Smalle stekelvaren komt voor op voedselarme tot matig voedselrijke, zure tot zwak zure bodem. Hij is meestal te vinden in loof- en naaldbossen, langs beken en sloten, op kapvlaktes, langs houtkanten en op puinhellingen. Soms ook in heel natte plaatsen zoals broekbossen, rietland en veenmoerassen. In bewoonde gebieden groeit hij soms op oude muren. Ook is hij te vinden op dijken met beschoeing van bazalt.
[bewerk] Verspreiding en voorkomen
De Smalle stekelvaren komt wereldwijd voor in gematigde streken van het Noordelijk halfrond, van Noord-Amerika over Europa tot in Siberië. In België is hij algemeen op zandgronden, zeldzamer in het kustgebied. In Nederland is hij algemeen behalve in de kustgebied en in het rivierengebied.
[bewerk] Verwante en gelijkende soorten
De Smalle stekelvaren lijkt zeer sterk op jonge exemplaren van zijn verwant de Brede stekelvaren, zelfs in die mate dat er twijfel is over de soortstatus. Beide soorten komen in dezelfde biotopen voor en groeien soms naast elkaar.
De bladeren van de Smalle stekelvaren zijn meestal smaller en ijler, de kleur lichter, de steel langer. De bladeren zijn meestal wat stijver, die van de Brede stekelvaren hangen over. Maar deze kenmerken zijn alleen duidelijk bij volgroeide exemplaren. Het meest onderscheidende kenmerk zijn de weinige, eenkleurige schubben van de Smalle tegenover de vele tweekleurige schubben van de Brede stekelvaren, maar ook dit is bij jonge en oude planten dikwijls moeilijk te zien.
Ook in dezelfde biotopen komen nog de Mannetjesvaren en de Wijfjesvaren voor, maar die hebben beide langwerpige, ovale bladeren, nooit driehoekige.
[bewerk] Zeldzaamheid en bescherming
De Smalle stekelvaren is noch in België noch in Nederland bedreigd.
[bewerk] Afbeeldingen
 Smalle stekelvaren |
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Dryopteris carthusiana op Wikimedia Commons. |
