Simon Makkabeüs
Simon Makkabeüs (ook wel Simon de Makkabeeër) was de jongste van de vijf Makkabeese broers, die in opstand kwamen tegen de Seleucidische overheersing. Hij maakte deel uit van de familie van de Hasmoneeën.
Inhoud |
[bewerk] Achtergrond
De Makkabeese opstand was in 167 v. Chr. geïnitieerd door zijn vader Mattatias. Nadat Mattatias in 165 v. Chr. overleed, namen achtereenvolgens Simons oudere broers Judas en Jonathan de leiding van de opstand over, maar beide sneuvelden in de guerrillastrijd tegen de Seleucidische troepen, resp. in 160 en 143 v.Chr. In 143 v.Chr. was Simon de enige nog in leven zijnde zoon van Mattatias en was na de dood van Jonathan dan ook de meest geschikte kandidaat voor het leiderschap over de opstand.
[bewerk] Onafhankelijke Hasmoneese staat
groen: situatie in 143 v. Chr.
paars: veroveringen
Het Seleucidische rijk was inmiddels ernstig verzwakt, niet zozeer door de Makkabeese opstand, maar door een interne machtstrijd om de troon. De Seleucidische generaal Trypho betwistte de rechtmatigheid van de heerschappij van Demetrius II Nicator en schoof een eigen troonpretendent naar voren. Een van Simons eerste wapenfeiten was een veldtocht tegen Trypho, die in Jeruzalem Jonathan had omgebracht. Daarmee koos Simon automatisch partij voor Demetrius in het conflict om de Seleucidische troon. Als dank ontsloeg Demetrius de Joden van de plicht nog langer belasting te betalen. Feitelijk was hiermee een zelfstandige Joodse staat ontstaan. Korte tijd later werden de laatste Seleucidische troepen teruggetrokken uit Jeruzalem en werd Simon uitgeroepen tot koning (ethnarch) en hogepriester (141 v. Chr.). Sparta en vooral Rome reageerden opgetogen op de Joodse onafhankelijkheid, niet in de laatste plaats omdat dit een verzwakking betekende van het Seleucidische rijk.
[bewerk] Dood en opvolging
Simon stierf in 134 v. Chr.. Samen met twee van zijn zonen (Mattathias en Judas, genoemd naar zijn vader resp. zijn broer) werd hij vermoord in een poging van zijn schoonzoon Ptolemeüs een staatsgreep te plegen. De enige nog in leven gebleven zoon van Simon, Johannes Hyrcanus, wist de staatsgreep echter te verijdelen door onverwijld naar Jeruzalem te komen en zich daar tot koning en hogepriester te laten uitroepen.
[bewerk] Oppositie
Wetsgetrouwe Joden steunden aanvankelijk de opstand tegen de Seleuciden. Zij trokken hun steun echter in op het moment dat Simon niet alleen het koningschap, maar ook het hogepriesterschap op zich nam. De familie van de Hasmoneeën was namelijk weliswaar een priesterfamilie, maar stamde niet uit het hogepriesterlijk geslacht. Het hogepriesterschap van Simon (en de Hasmoneese vorsten na hem) vormde vermoedelijk de aanleiding voor het ontstaan van de Farizeeën en de Essenen, die zich elk op een eigen wijze kritisch opstelden tegenover de Hasmoneese koningen.
