Sicco Mansholt
Sicco Leendert Mansholt (Ulrum, 13 september 1908 – Wapserveen, 29 juni 1995) was een Nederlandse boer, politicus en verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Inhoud |
[bewerk] Jeugd
Mansholt kwam uit een socialistisch gezin van Groningse hereboeren. Zijn vader en grootvader steunden voorvechters als Multatuli, Domela Nieuwenhuis en Troelstra. Sicco Mansholt was humanist en op bescheiden schaal actief in het Humanistisch Verbond.
Zijn vader Lambertus H. Mansholt was voor de SDAP lid van de Groningse Provinciale Staten en gedeputeerde. Zijn moeder Wabien Andreae, dochter van een Heerenveense kantonrechter, had als een van de eerste vrouwen van het land politieke wetenschappen gestudeerd en organiseerde politieke huisbijeenkomsten voor vrouwen.
Mansholt bezocht de HBS in Groningen en ging daarna naar de Tropische landbouwschool in Deventer, waar hij een opleiding volgde tot tabaksplanter. In 1934 vertrok hij naar Java om daar te werken op een theeplantage. Het koloniale systeem benauwde hem echter en daarom keerde hij in 1936 weer terug naar Nederland. Hij wilde boer worden en vestigde zich in 1937 in de pas in cultuur gebrachte Wieringermeer, waar hij een landbouwbedrijf exploiteerde. Hij werd er lid van de SDAP, werd secretaris van de plaatselijke SDAP-afdeling en bekleedde verschillende andere openbare functies in de Wieringermeer, waaronder waarnemend burgemeester van de gemeente Wieringermeer. Mansholt trouwde in 1938 met Henny J. Postel. Zij kregen twee zonen en twee dochters; dochter Lideke overleed in 1995 op 53-jarige leeftijd.
[bewerk] Verzet en ministerschap
Gedurende de oorlogsjaren was Mansholt actief in het verzet. Hij verborg niet alleen onderduikers in de Wieringermeerpolder; hij organiseerde ook de clandestiene voedselvoorziening voor de westelijke provincies. Mansholt werd direct na de bevrijding loco-burgemeester van de gemeente Wieringermeer.
In juni 1945 vroeg PvdA-premier Wim Schermerhorn Mansholt aan het eerste naoorlogse kabinet deel te nemen als minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening. Hij was met zijn 36 jaar de jongste minister. Mansholt nam deel aan zes regeringen: Schermerhorn-Drees in 1945; Beel in 1946; Drees-Van Schaik in 1948, en nog drie kabinetten Drees: Kabinet-Drees I in 1951, Kabinet-Drees II in 1952 en Kabinet-Drees III in 1956.
[bewerk] Europese Commissie
In 1958 werd Mansholt een van de commissarissen van de pas opgerichte Europese Commissie en werkte hij als landbouwcommissaris aan de modernisering van de Europese landbouw. Daarnaast was hij vicevoorzitter van de Commissie van Europese Gemeenschappen. Als landbouwcommissaris was Mansholt verantwoordelijk voor de invoering van de Europese landbouwsubsidies. De landbouwsubsidies vormden voor Mansholt een oplossing voor het traditionele socialistische vraagstuk tot welke klasse de agrarische bevolking behoort (de Agrarfrage). De subsidies zouden van boeren arbeiders maken, meende Mansholt, omdat ze een vast inkomen zouden hebben en zo deel konden nemen aan de delen van de burgerlijke cultuur die voor arbeiders openstonden, zoals vakanties.
In 1972 werd hij gedurende 7 maanden voorzitter van de Europese Commissie. In deze periode werd hij sterk beïnvloed door de Club van Rome. Mansholt kreeg spijt van de invoering van de landbouwsubsidies, maar zijn pogingen om deze ongedaan te maken mislukten, onder andere door verzet van de boeren die inmiddels in groten getale afhankelijk waren geworden van subsidie uit Brussel.
In de jaren zeventig had Mansholt een buitenechtelijke relatie met Petra Kelly, een van de oprichters van de Duitse partij "Die Grünen" die hij ontmoet had tijdens zijn tijd bij de Europese Commissie. Onder haar invloed schoof hij ideologisch zover naar links dat hij door bezorgde vrienden "Leendert Sicco Marx" werd genoemd.
[bewerk] Trivia
In 1954 werd de behandeling van de landbouwbegroting uitgesteld omdat minister Mansholt deelnam aan de Elfstedentocht. Hij zou deze voor de tweede keer uitrijden.
Sicco Mansholt werd bij verstek veroordeeld tot een boete van ƒ 300 vanwege zijn deelname aan een illegale radiouitzending op 25 mei 1981 van 'De Rooie Parel' in het Drentse Havelte, samen met o.a. de latere minister van defensie en Commissaris van de Koningin van Drenthe Relus ter Beek. De boete is overigens vergoed door de VARA, die deze uitzending beschouwde als een pleidooi voor lokale omroep.
[bewerk] Externe links
| Voorganger: J.H. Gispen (Landbouw) J.M. de Booy (Visserij) |
Minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening a.i. 1945-1958 |
Opvolger: C. Staf |
| Voorganger: G.W.M. Huysmans |
Minister van Economische Zaken a.i. 1948 |
Opvolger: J.R.M. van den Brink |
| Voorganger: - |
Eurocommissaris voor Landbouwbeleid 1958-1973 |
Opvolger: P. Lardinois |
| Voorganger: F.M. Malfatti |
Voorzitter van de Europese Commissie 1972-1973 |
Opvolger: F.X. Ortoli |
| Bron(nen): |
|
Frank Westerman, De graanrepubliek, Olympus, 2005 (negentiende druk) |
