Showproces
Een showproces is een (meestal strafrechtelijke) rechtszaak waarbij de uitkomst al bij voorbaat vaststaat. Doel van een showproces is om tegenover derden zoals de eigen bevolking of het buitenland een schijn van legitimiteit op te wekken.
Vaak betreft het strafprocessen waarbij de schuld van de verdachten bij voorbaat vaststaat. Maar ook een civielrechtelijk showproces is, hoewel het minder tot de verbeelding spreekt, goed denkbaar. Bij een showproces:
- Is een van de partijen voortdurend aan het woord terwijl de andere de kans daartoe niet krijgt;
- Krijg een van de partijen de kans niet om zich voor te bereiden of zelfs maar aanwezig te zijn;
- Wordt de strijdlust van de verdachte voorafgaand aan en tijdens het proces stelselmatig ondermijnd door bijvoorbeeld marteling, drugs, dreigementen en vernedering;
- Is de rechter partijdig of wordt beinvloed;
- Is de advocaat of raadsheer van de verdachte passief of komt niet aan het woord;
- Is de aanklacht vaak vaag ("staatsgevaarlijke denkbeelden");
- Wordt de verdachte altijd schuldig bevonden;
- Worden meestal zeer hoge straffen uitgedeeld, zoals levenslange gevangenisstraf of de doodstraf;
- Bestaat er geen recht van beroep of wordt dit genegeerd.
Zeer sprekende voorbeelden van showprocessen waren de processen tijdens Stalin's Grote Zuivering. De verdachten hadden in de rechtzaal vaak de sporen van de martelingen nog op hun gezicht en waren zo bewerkt dat ze de rechters om de doodstraf smeekten. Maar ook de processen van de nazi's tegen het studentenverzet van de Witte Roos en de Stauffenberg-groep waren showprocessen, waarbij de beklaagden zonder meer allemaal de doodstraf kregen.
