Schouwen-Duivelands
Het Schouwen-Duivelands is het dialect dat men spreekt op het Zeeuwse Schouwen-Duiveland.
Ook het Schouwen-Duivelands is weer onder te verdelen. Zo heeft het dialect dat in Bruinisse (dat in een uithoek ligt van het eiland) gesproken wordt duidelijk verschillen met de rest van de dorpen. Vooral in een dorp als Bruinisse wordt het dialect nog sterk gesproken, ook al neemt het overal op het eiland, langzaamaan af.
Schouwen en Duiveland behoort samen met Goeree, het uiterste westen en oosten van Zuid-Beveland, de westpunt van Walcheren en West-Zeeuws-Vlaanderen tot de zeeuwssprekende gebieden met de hoogste percentages dialectsprekers. Toppers daarbij zijn de gesloten gemeenschappen als Bruinisse. Hier spreekt meer dan 90% van de jongeren het dialect. (Dit geldt ook voor Westkapelle en Arnemuiden). Negatieve uitzonderingen zijn de dorpen Burgh, Haamstede en Renesse, waar heel veel toerisme is en zich veel mensen van buiten Zeeland hebben gevestigd, en in mindere mate Zierikzee, als enige stad op het eiland iets vatbaarder voor dialectverlies.
[bewerk] Het Bruse dialect
Het Bruse (Bruinissense) dialect wijkt af van dat van overig Schouwen-Duiveland. Zo stelde dr.A. de Vin in zijn in 1952 verschenen proefschrift Het dialect van Schouwen-Duiveland dat het Bruse dialect een 'ouderwetse' indruk maakte. Hij zocht de oorzaak in de visserij omdat Bru (Bruinisse) voor een belangrijk deel bestaan heeft uit vissers en schippers; een toonbeeld van ouderwetsheid in taal die men ook aantreft in Westkapelle, Arnemuiden, Katwijk, Noordwijk, Spakenburg en talloze andere vissersplaatsen.
Het valt op dat sommige oud-Bruenaren, die hun geboortedorp wederom opzoeken om daar bijvoorbeeld hun levensavond door te brengen, het dialect spreken van toen zij vertrokken; een dialect dat in de tijd dat ze weggeweest zijn heeft stilgestaan en daarom niet meer geheel aansluit op dat van heden. Het valt ook op dat de wijze van praten en het gebruik van woorden, zinsgedeelten en van uitdrukkingen daarbij veel verwantschap vertonen met de taal en de stijl van de Bijbel. Bijvoorbeeld: Als men bedoelt van schepen te zeggen dat ze een heel veilige en geborgen ligplaats hebben: 'Ze liggen er als in Abrahams schoot'. In Bru wordt de tale Kanaäns nog gehoord, zelfs in de vele betekenissen van het woord.
