SARS (ziekte)
| Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) | |
| ICD-10 | U04.9 |
| ICD-9 | 079.82 |
SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome), vertaald: ernstige acute ademhalingsziekte) is een soms levensbedreigende vorm van atypische longontsteking (pneumonie), waarover tot nu toe (april 2003) nog weinig bekend is. De eerste gevallen verschenen in de Chinese provincie Kanton, eind 2002. De ziekte is besmettelijk, en verspreidde zich naar Hongkong, en van daaruit naar Vietnam, Canada en andere landen. In China zijn gevallen gemeld vanuit vele delen van het land.
De ziekte wordt veroorzaakt door het SARS-virus. Het is een type coronavirus dat vóór de uitbraak van SARS nog niet eerder bij mensen was aangetroffen.
De ziekte lijkt in ongeveer 5-15% van de gevallen een dodelijke afloop te hebben. (Bij griep is het sterftepercentage in Nederland 2,5%, met 80.000 gevallen per jaar.) Vooral ouderen zijn kwetsbaar maar voor jonge mensen is de infectie zeker niet ongevaarlijk.
Besmetting vindt niet alleen plaats via de adem, maar vermoedelijk ook via urine, ontlasting en huidcontact. Mensen kunnen ook SARS krijgen door besmet water of voedsel te consumeren. Het virus kan namelijk niet alleen via de longen, maar ook via de nieren, de dunne darm en zweetklieren het lichaam binnen dringen. De meeste gevallen zijn onder de familieleden van patiënten en het medisch personeel dat hen heeft verzorgd. De ziekte is echter wel duidelijk minder besmettelijk dan de gewone griep.
De ziekte werd als nieuwe ziekte ontdekt door Carlo Urbani, een arts van de Wereldgezondheidsorganisatie, die tijdens zijn onderzoek van de nieuwe ziekte in Vietnam besmet raakte en inmiddels zelf aan de ziekte is overleden. Bij de identificatie van het virus dat de ziekte veroorzaakt speelde de Nederlandse viroloog prof. dr. Ab Osterhaus een belangrijke rol.
Inhoud |
[bewerk] Symptomen
Als symptomen van SARS gelden de volgende.:
- Plotselinge koorts van minimaal 38°C
- Spierpijn
- Hoofdpijn
- Keelpijn
- Droge hoest
- Kortademigheid
In dit stadium is de ziekte dus nagenoeg niet te onderscheiden van een zware griep.
Bij verdere progressie van de ziekte kunnen optreden:
- longontsteking
- hypoxie (gebrek aan zuurstof)
- acute ademhalingsproblemen, soms met noodzaak van kunstmatige beademing
[bewerk] Incubatieperiode
Dit is de periode tussen het moment van besmetting (vb. contact met een SARS-patiënt) en het ogenblik dat de eerste ziektetekens optreden. De incubatieperiode van de ziekte is meestal van 2 tot 7 dagen, al kan het vermoedelijk wel eens tot 10 dagen duren.
[bewerk] Diagnose
Er zijn inmiddels drie diagnostische tests (ELISA, IFA, en PCR) voor SARS beschikbaar, waarvan er echter twee pas met zekerheid kunnen aangeven of iemand de ziekte had als als hij alweer beter of al dood is; er is voorts een snelle test die echter veel fout-negatieve uitslagen geeft.
[bewerk] Oorzaak en behandeling
Op 16 april 2003 maakte de Wereldgezondheidsorganisatie bekend dat definitief was vastgesteld dat SARS wordt veroorzaakt door een tot nu toe onbekend coronavirus (zie het persbericht, hieronder). Dit werd al enige tijd vermoed (zie bijvoorbeeld het artikel Lancet, hieronder).
Op 30 mei 2003 meldt het NRC dat een coronavirus, dat identiek is aan de veroorzaker van SARS, gevonden is in de Civetkat, een Zuid-Chineese delicatesse. Mogelijk dat dit de bron is van SARS bij de mens.
Behandeling met ribavirine (oorspronkelijk een hepatitismedicijn met ernstige bijwerkingen) lijkt in sommige gevallen enig resultaat op te leveren. Daarnaast wordt de patiënt geïsoleerd verpleegd om verdere verspreiding te voorkomen. Bij problemen met de longen kan beademing nodig zijn.
Chloroquine een bekend en goedkoop middel tegen malaria, blijkt in laboratoriumproeven actief tegen het SARS-virus. In tegenstelling tot vele andere geneesmiddelen kent chloroquine weinig bijwerkingen. Wellicht zal chloroquine een belangrijk middel blijken in de bestrijding van SARS.
[bewerk] Geschiedenis
Eind 2002 woedde in de Chinese provincie Kanton een mysterieuze longziekte, waarvan nu vermoed wordt dat het SARS geweest is. Midden-februari 2003 werd de WHO hiervan op de hoogte gesteld.
Een arts die in Guandong patiënten had behandeld, bracht de ziekte naar Hongkong, waar hij op 4 maart stierf. Hij infecteerde een aantal andere gasten in zijn hotel, die op hun beurt ziekenhuispersoneel besmetten.
Een volgende stap in de verspreiding werd veroorzaakt door een Amerikaanse zakenman die in Hongkong de ziekte opliep, en vervolgens naar het Vietnamese Hanoi reisde, waar hij in een ziekenhuis werd opgenomen. Sindsdien is de ziekte op vergelijkbare wijze (vliegreizen van personen die zonder het te weten de ziekte bij zich droegen) naar diverse andere landen verspreid.
Op 10 april 2003 waren volgens de WHO wereldwijd 2781 gevallen van SARS gemeld. Het aantal personen dat aan de ziekte is overleden bedroeg op die datum 111.
Op 16 april 2003 werd de definitieve identificatie bekend gemaakt van het SARS-virus dat de ziekte veroorzaakt.
Op 5 juli 2003 liet de WHO na een periode van 20 dagen zonder nieuwe gevallen weten dat de ziekte overal onder controle lijkt te zijn, maar waarschuwde tevens dat het de komende winter opnieuw zou kunnen uitbreken en dat waakzaamheid dus geboden blijft.
recente berichten: De BBC world service meldde op 5 mei 2003 dat uit China en Hongkong berichten komen dat
- ook ogenschijnlijk genezen patiënten het virus na een maand nog in waarneembare hoeveelheden kunnen uitscheiden;
- de mortaliteit hoger lijkt dan 4% en wellicht tussen de 7 en 10% kan uitkomen;
- dat het virus zich buiten het menselijk lichaam minstens 24 uur kan handhaven op droge oppervlakken en niet door een aantal gangbare desinfectantia wordt gedeactiveerd
- in ontlasting kan het nog aanzienlijk langer actief blijven.
Op 17 december 2003 werd opnieuw een geval van SARS vastgesteld. Slachtoffer was ditmaal een onderzoeker van een militair medisch centrum in Taiwan. De onderzoeker had eerder die maand een congres over SARS bezocht dat in Singapore werd gehouden.
[bewerk] Nederland en België
In Nederland zijn tot nu toe nog geen gevallen van SARS gemeld. Enkele gevallen in België bleken later loos alarm. In Engeland en Duitsland zijn enkele gevallen geweest, die afdoende lijken te zijn afgeschermd. Wereldwijd waren er op 31 mei 2003 8360 gevallen gemeld waarvan 764 met fatale afloop en inmiddels ook alweer meer dan 5000 herstelde patiënten.
[bewerk] Externe links
- SARS factsheet (Netwerk.tv)
- coronavirus als SARS-verwekker (TheLancet.com, pdf)
- Het persbericht waarmee de WHO op 16 april 2003 bekend maakte dat definitief was vastgesteld dat SARS wordt veroorzaakt door een coronavirus. In dit persbericht werd tevens de naam SARS-virus bekend gemaakt.
- SARS (dossier Kennislink.nl)
- Middel tegen SARS gevonden (Kennislink artikel)
- SARS (cdc.gov)
- SARS (who.int)
