Romantiek (muziek)
De romantiek is een kunststroming uit de 19e eeuw. In de romantische periode van de klassieke muziek maken componisten steeds grotere composities met steeds meer noten en moeilijkere ritmes. Ze gebruiken veel en vreemde, niet eerder toegepaste muziekinstrumenten. Er is veel drama en emotie te horen. Alles draait om wat mensen voelen, fantasie en de natuur.
Componisten zijn nu niet meer in dienst van de koning of de keizer, ze moeten hun muziek dus zelf zien te verkopen aan de luisteraars. De muziekopleiding gebeurt niet meer aan de kerkscholen, maar aan conservatoria die worden betaald door de overheid. Musicus wordt een echt beroep.
Die tendens van de muzikale ontwikkelingen in de 19e eeuw is afkomstig uit de vooruitgangsgedachte uit de Verlichting, en leidde tot steeds grotere werken, grotere orkesten, virtuozere speeltechnieken op verbeterde muziekinstrumenten en complexere harmonische ontwikkelingen.
Door amateurmusici is die moeilijkere muziek niet echt goed meer te spelen. Daarom schrijven componisten daarnaast salonstukjes, de lichtere muziek. Voor de meeste componisten is dat geen serieus werk, zij willen liever ernstige muziek schrijven. Zo ontstaat er een verschil tussen ernstige en de lichte muziek.
De Romantiek, en het bijbehorende Victoriaanse tijdperk eindigen in een wereldbrand: de Eerste Wereldoorlog.
[bewerk] Ontwikkeling
Na Beethoven (1770-1827), de muziekrevolutionair en wegbereider van de muzikale romantiek, ontstaan diverse stromingen in Frankrijk en Duitsland/Oostenrijk. Via Schubert (1797-1828), Bruckner (1824-1896) en Gustav Mahler (1860-1911) krijgt de symfonie zijn grootste complexiteit en grootsheid. In Frankrijk is Hector Berlioz (1803-1869) zonder twijfel de belangrijkste vertegenwoordiger van de romantiek.
Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809-1847), Robert Schumann (1810-1856) en Johannes Brahms (1833-1897) brachten de typische romantische liederen- en kamermuziekcultuur tot grote hoogten, waarbij hier Schubert als grondlegger moet worden genoemd.
De grote operacomponisten vinden we in Italië: onder andere Giuseppe Verdi en Giacomo Puccini. In Duitsland is het Wagner (1813-1883) die via zijn operas ('Gesamtkunstwerken') een nieuwe muzikale wereld opent. De Russen lieten zich vanaf het midden van de 19e eeuw niet onbetuigd: Glinka, Modest Moessorgski, Nikolai Rimski-Korsakov en Borodin brachten een Russische romantische stijl, waar Tsjaikovski (1840-1893) veel westerse invloeden aan toevoegde.
De late werken van de late romantici als Camille Saint-Saëns (Danse Macabre, Carnaval des Animaux), Bruckner (9e symphonie, 1896) en Mahler (9e en 10e symfonie, 1909-11) geven al nieuwe richtingen aan. De romantiek leeft echter tot ver in de 20ste eeuw voort in componisten als Richard Strauss, Sibelius, Nielsen, maar diverse tijdgenoten hebben de tonaliteit dan al verlaten.
