RNA-interferentie
RNA-interferentie is een biomedische techniek om genen die een fout bevatten te inactiveren. Dit biedt mogelijkheden voor behandeling van monogene aandoeningen zoals Thalassemie en Sikkelcelziekte, vooral wanneer RNAi wordt gecombineerd met klassieke gentherapie. Daarbij wordt een gezond gen aan het erfelijk materiaal toegevoegd. RNAi wordt ook vaak gebruikt in moleculair biologisch onderzoek genen uit te schakelen. Dit kan helpen om de functie van deze genen te achterhalen. In 2006 kregen de Amerikanen Andrew Fire en Craig Mello de Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde voor hun werk aan RNA interferentie.
[bewerk] Mechanisme
De werking van RNAi berust op de afbraak van mRNA. Wanneer een gen actief is wordt het DNA waaruit het gen is opgebouwd overgeschreven naar mRNA, dat werkt als een boodschapper. Dit proces wordt transcriptie genoemd. Het mRNA wordt dan op zijn beurt vertaald tot een eiwit (translatie). Het is het eiwit dat een bepaalde functie dan zal vervullen in de cel. Indien het mRNA wordt afgebroken kan er geen eiwit meer gevormd worden. Aan de basis van RNAi ligt het voorkomen van een stuk dubbelstrengig RNA met dezelfde sequentie als het uit te schakelen gen. Dit is een abnormale situatie in de cel (mRNA is steeds enkelstrengs in tegenstelling tot DNA)(uitzonderingen doen zich in beide gevallen voor in virussen). Het dubbelstrengs RNA wordt herkend door een enzyme (DICER) en verknipt in kleine fragmenten, "short interfering RNAs" (siRNA). Deze worden vervolgens gebonden in het eiwitcomplex RISC en gaat vervolgens het overeenkomstig mRNA afbreken.
[bewerk] Biologische Functie
Er wordt gedacht dat dit mechanisme door planten gebruikt wordt als verdediging tegen virussen. Verschillende RNA-virussen zijn immers in bepaalde stadia aanwezig in de cel als dubbelstrengig RNA. Daarnaast gebruiken zowel planten als dieren zelf dit mechanisme om de activiteit van genen te controleren, naast de regulatie van de transcriptie. Dit gebeurt door de transcriptie van micro-RNAs (miRNA), korte stukjes RNA die net zoals mRNA gecodeerd worden door DNA.
