Relatie (personen)
Een relatie tussen twee of meer mensen is de betrekking of verhouding waarin zij tot elkaar staan.
[bewerk] Verandering van relaties doorheen de geschiedenis
Mensen zijn voor hun (voort)bestaan afhankelijk van andere mensen. Ze worden dus gedwongen om samen te leven. Terwijl maatschappijen evolueerden van kleine jachtsamenlevingen naar grotere agrarische gemeenschappen en tenslotte naar de hedendaagse (post-)industriële samenlevingen zijn meer en meer mensen over steeds grotere afstanden afhankelijk geworden van elkaar. Kijken we alleen maar naar de kleding die we op dit moment dragen en het voedsel dat we vandaag consumeren dan kan men daarin een netwerk ontwarren dat de ganse wereld omvat. Dit proces van het steeds groter worden of uitbreiden van afhankelijkheidssnetwerken hangt nauw samen met een andere langetermijnontwikkeling, namelijk de toenemende sociale differentiatie.
In het stamleven dat jachtsamenlevingen kenmerkt zijn de economische, politieke, affectieve en cognitieve bindingen met elkaar verstrengeld. Naarmate samenlevingen zich meer differentieerden, vormden zich sociale instituties waarin één type binding de andere als het ware naar de achtergrond drong. Er zijn steeds meer groepen en instellingen ontstaan die gespecialiseerd zijn in de productieve functie, de beschermingsfunctie, de bevrediging van affectieve behoeften (het gezin en de vriendenkring!) of de overdracht van kennis. Men kan als het ware spreken van een proces van het uitsplitsen van bindingen. In onze moderne samenleving zijn relaties (in de brede zin van het woord) steeds functioneler geworden, de verschillende soorten afhankelijkheden netjes gespreid over gespecialiseerde takken van hun netwerken.
Zo is in sterk gedifferentieerde samenlevingen de mogelijkheid ontstaan om op allerlei manieren afhankelijk te zijn van een veelheid van vrij anonieme instellingen en tegelijkertijd weinig afhankelijk te zijn van aanwijsbare personen. Die situatie kan mensen het illusoire gevoel geven dat ze onafhankelijk zijn; ze hebben hun afhankelijkheden zo strategisch verdeeld dat ze merken aan niemand in het bijzonder sterk gebonden te zijn. Aan de andere kant komt het ze voor alsof ze verstrikt zijn geraakt in een kluwen van bindingen. Ze voelen zich steeds afhankelijker van anonieme, onpersoonlijke instellingen. Deze tegenstrijdige sensaties zijn wel aangeduid als een 'homo clausus'-gevoel, het idee onafhankelijk te zijn van andere mensen en tegelijkertijd bedreigd te worden door de maatschappij.
