Pyroclastische stroom
Een pyroclastische stroom of gloedwolk is één van de meest verwoestende effecten van een vulkaanuitbarsting. De golven bestaan uit vaste of halfvloeibare lava, gas, rotsen en as. Ze kunnen snelheden bereiken tot 150 km/u en hebben temperaturen die liggen tussen 100 en 800°C. Hun grootte kan variëren van enkele honderden kubieke meters tot enkele kubieke kilometers. De meeste golven zijn 10 km3 groot en kunnen enkele kilometers lang doorgaan.
[bewerk] Ontstaan
Een pyroclastische stroom ontstaat nadat tijdens een vulkaanuitbarsting, meestal van de Plinische soort vulkanen, de grote wolk van magma en as die boven de vulkaan uitrijst, in elkaar stort. Sommigen ontstaan ook doordat de flank van de vulkaan ontploft of wanneer de lava uit de krater spuit. De golf die dan van de flanken van de vulkaan afloopt, bestaat uit twee delen. Het eerste deel is het mengsel van lava, de rotsen en de as die over de grond glijden. Het tweede deel bestaat uit het gas en de rook die van het eerste deel oprijst. Dit geeft een pyroclastische stroom zijn karakteristieke aanblik. Een andere naam voor de pyroclastische stroom of golf is de nuée ardente. Die naam kreeg het na de uitbarsting van de Mont Pelée op Martinique in 1902. Deze stroom had een rode gloed, vandaar de naam die betekent "brandende wolk".
[bewerk] Beroemde voorbeelden
- Tijdens de uitbarsting van de Vesuvius in 47 na Chr. was er een pyroclastische stroom die Herculaneum voor de eerste maal in de as legde. De golf daar stopte net voor Pompeii.
- Op Martinique in 1902 doodde een pyroclastische golf van de Saint-Pierre 30.000 mensen.
- De uitbarsting van de Mount St. Helens in 1980 kende veel pyroclastische stromen.
- In juni 1997 werden 20 mensen gedood door gloedwolken uit de Soufrière op het Caribische eiland Montserrat.
