Pericard
Het hartzakje of pericard (lat: Pericardium, 'om het hart heen') is een taai ondoorzichtig vliesachtig zakje in de thorax, waarin het hart zich bevindt. Het pericard ontstaat in de vierde week na bevruchting uit het somatisch mesoderm.
Bij open hartchirurgie moet het pericard worden geopend voor men bij het hart kan komen.
De medische betekenis van het hartzakje komt vooral door twee aandoeningen die er mee te maken hebben:
- de pericarditis, een ontsteking van meestal virale oorsprong, waarbij de beweging van het hart in het hartzakje vaak pijnlijk is en bij beluisteren met een stethoscoop met wrijfgeluiden gepaard gaat. Soms kan hierdoor een opeenhoping van vloeistof rondom het hart optreden die zo groot wordt dat het hart zich bij het ontspannen (diastole niet meer met bloed kan vullen door de tegendruk van het vocht in het hartzakje, om het hart heen. Dit heet harttamponade en gaat gepaard met kortademigheid en bij ernstige gevallen met heftige benauwdheid. Aftappen van dit pericardvocht geeft dan onmiddellijk verlichting en kan levensreddend zijn.
- de traumatische harttamponade waarbij hetzij door een spontane scheur in de spierwand van het hart (meestal een paar dagen na een infarct) hetzij door een verwonding van buitenaf (b.v. messteek) bloed in het zakje om het hart stroomt en op dezelfde manier de diastole belemmert. Als het vocht of bloed niet snel verwijderd kan worden is dit meestal fataal, soms zeer snel, binnen een paar minuten.
zie ook: ziekte van Bornholm
