Patriots and Liberators
Schama, Simon, Patriots and Liberators: Revolution in the Netherlands 1780–1813, New York: Knopf, 1977. Schama, Simon, Patriotten en Bevrijders: Revolutie in de Noordelijke Nederlanden 1780 – 1813, Amsterdam, 2005 (vierde druk).
In Patriotten en Bevrijders gaat Simon Schama dieper in op de periode 1780 – 1813. Een periode waarin Nederland getransformeerd werd van losse federatie van provincies naar een moderne natiestaat die het was onder koning Willem I. Dit boek werd alom geprezen omwille van Schama's schrijverstalenten. De auteur echter is zelf nogal geneigd om dit werk af te doen als een partiële jeugdzonde. Nooit eerder had een historicus met zoveel episch gevoel en sympathie geschreven over de verrichtingen van de Nederlandse revolutionairen die schuil gingen achter het achtiende-eeuwse Bataafse patriottisme.
"Patriotten en Bevrijders schreef ik als tamelijk onschuldige en bevlogen jongeman, en ik ben bang dat ik me indertijd misschien een beetje te veel heb laten meeslepen in mijn sympathie voor de patriotten. Nu denk ik iets somberder over het vermogen van revoluties om veranderingen ten goede te forceren. Maar wat ik staande hou, is dat de Nederlandse historici in het algemeen natuurlijk veel te negatief over hun eigen revolutionairen hebben geschreven. Door het feit dat de Nederlandse revolutie alleen met behulp van de Fransen kon geschieden en dat de Bataafse republiek uiteindelijk culmineerde in een vazalstaat van het rijk van Napoleon, zijn de patriotten in de collectieve verbeelding van de Nederlandse historici een soort NSB'ers avant la lettre geworden. Landverraders dus. De Bataafse patriotten verdienen in het huidige Nederland heel wat meer krediek dan ze nu krijgen. In feite hebben zij van een zeer chaotisch, versnipperd land een staat gemaakt. De centralisatie die zij aanbrachten in het Nederlandse bestel en die met koning Willem I in feite gewoon werd voortgezet, was meer dan noodzakelijk, al was het alleen maar op terreinen als de armenzorg. De patriotten waren bovendien zeer verlichte geesten, met een onwankelbaar geloof in de vooruitgang. Jammer dat ze zo bedrogen zijn door hun Franse handlangers."
bronnen
Zwaap, René, 'Nederland is nog niet van mij af', interview met Simon Schama, in: De Groene Amsterdammer, 4/10/1995
