Ostia Antica
Ostia Antica vormt samen met de moderne badplaats Lido di Ostia een gedeelte van Rome aan de monding van de Tiber. In de Oudheid was het de haven van Rome. De naam is afgeleid van het Latijnse ostium, riviermonding.
Inhoud |
[bewerk] Ligging
De ruïnes van het Romeinse Ostia, '0stia Antica', liggen aan de rivier de Tiber, zo’n 30 km ten westen van Rome. Vroeger lag de stad aan zee, maar door verzanding ligt hij nu enkele kilometers van de Tyrreense Zee verwijderd. De havenstad is gesticht in de 4de eeuw v.Chr. Als militair bolwerk verdedigde het Rome tegen indringers vanaf zee. Later werd het een havenstad met als voornaamste handelswaar: graan (bestemd voor Rome). De stad was met Rome verbonden door de Tiber en door een weg, de Via Ostiensis. In de 2de eeuw na Chr. woonden er 100.000 mensen.
[bewerk] Geschiedenis
Ostia werd omstreeks 338 v.Chr. gesticht. De 2de eeuw na Chr. was de grote bloeitijd van de stad, die vanaf de 3de eeuw door verzanding van de haven geleidelijk aan betekenis verloor.
Het kosmopolitische karakter van de haven met haar kantoren van handelscorporaties uit het gehele Middellandse-Zeegebied blijkt uit de aanwezigheid van uitheemse heiligdommen van Isis en Mithras, marktpleinen, een theater, graanpakhuizen, winkels en kroegen. Daarom kan men in Ostia ook een goed beeld krijgen van hoe het dagelijkse leven in een Romeinse stad eraan toe ging.
In de Republiek was de stad Ostia erg belangrijk. Het was de grote commerciële haven en militaire basis van Rome. De achteruitgang begon in de 4de eeuw toen de haven langzaam dichtslibde. Toen er vervolgens malaria uitbrak, verliet de hele bevolking de stad.
Eeuwenlang lag Ostia onder het zand bedolven en bleef zo voor ons bewaard. Het bleef grotendeels onder de grond totdat er opgravingen werden gedaan in opdracht van paus Pius VII in 1802 en van de Italiaanse staat in 1909. Er is toen driekwart van de oude stad blootgelegd en de stad is ten dele gerestaureerd. De tevoorschijn gekomen kunst- en gebruiksvoorwerpen zijn in het museum ter plaatse te zien.
[bewerk] Gebouwen
Langs de toegangsweg zijn links en rechts graven te zien, dat is gebruikelijk bij Romeinse steden.
In de Stadspoort, de Porta Romana, staat een beeld van Minerva Victoria (net na de poort links), dat dateert uit de eerste eeuw na Chr.
Langs de hoofdstraat van de stad, de Decumanus Maximus, lagen de openbare gebouwen. De hoofdstraat Decumanus Maximus is uitgesleten door (vracht)wagens. Deze hadden vier wielen en verzorgden het transport tussen Rome en Ostia. Tweewielige wagens verzorgden het transport van mensen. Elke Romeinse stad heeft een hoofdstraat (oost-west) en haaks daarop een andere hoofdstraat (Cardo Maximus, noord-zuid), je kunt op sommige plaatsen de riolering onder de weg door zien lopen.
Langs de hoofdstraat lagen onder andere enkele thermencomplexen, zoals de Thermen van de cisiarii (voerlui) en de grotere Thermen van Neptunus, zo genoemd naar de zwart-witte vloermozaïeken. Dit bevat een mozaiek van 16 bij 10 m, dat de zeegod Neptunus uitbeeldt, die op een strijdwagen met vier zeepaarden zit, verder zijn er allerlei zeedieren afgebeeld (2de eeuw na Chr.). Baden of ‘thermen’ bevorderden de hygiëne van de inwoners en sociale contacten. Je kon er baden, de sauna bezoeken en gemasseerd worden. Er waren ook een sportschool en bibliotheek. Thermen hebben allemaal vloer en muur verwarming (hypocaustum): via kanalen wordt er dan warmte onder de vloeren en tussen de muren geblazen.
Er was ook een theater. Het is gebouwd in 12 v. Chr. en bood plaats aan 3500 toeschouwers. Er is nog steeds een klein podium (scaena) te zien, maar de achterwand (frons scaenae) is verdwenen. Hier werd vaak mime en pantomime opgevoerd. De Romeinen wilden graag spektakel op het podium en dat kregen ze dan ook, tot en met executies op het podium. De voorstellingen waren meestal gebaseerd op mythologische vertellingen. De zuilengalerij aan de buitenzijde van het theater is gerestaureerd.
Achter het theater ligt het Foro delle Corporazioni, een plein waar zo'n 64 kantoren aan lagen. In de kantoren waren reders en scheepvaartmaatschappijen gevestigd. Hun specialisatie of de bestemming waarheen ze voeren is te zien op de mozaïeken die voor elk kantoor op de grond aangebracht zijn. Op de mozaïekvloeren zijn ook de mensores te zien die de tonnen met graan vullen; de afstrijkstok zorgde voor de goede inhoud. In het midden staat een tempel. Deze was misschien gewijd aan Ceres, de godin van het graan, of aan Portunus, de havengod. Aan het plein grenst het huis van Apuleius met daarachter het best bewaarde Mithrasheiligdom van Ostia. Verder over de Decumanus kom je op het Forum. Dit wordt gedomineerd door het Capitolium, de tempel van Jupiter, Juno en Minerva. Achter de hoofdstraat liggen de huizen van de bewoners van Ostia. De meesten huurden een appartement in de insulae, flats van drie of vier verdiepingen. In het Huis van Diana is de bar nog te zien waar klanten worst en warme wijn kochten. Vrijstaande huizen (domus) zoals het Huis van de Dioscuri of het Huis van Cupido en Psyche, waren voor de rijken.
