Onderbanken

Onderbanken ( uitspraak (info·uitleg)) is een gemeente in Limburg (Nederland). De gemeente telt 8.390 inwoners (1 augustus 2006, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 21,24 km². Onderbanken maakt deel uit van de plusregio Parkstad Limburg.

In de Middeleeuwen waren de onderbanken een rechtsprekend college, die vielen onder de rechtbank van Heerlen, en later waarschijnlijk Brunssum.

Inhoud

1 Kernen
- 1.1 Dorpen en gehuchten
- 1.2 Buurtschappen
2 Zetelverdeling gemeenteraad
3 Bos Schinveld
4 Externe link

[bewerk] Kernen

De gemeente Onderbanken telt 4 dorpen en 3 buurtschapen. De plaatsnaamborden zijn tweetalig; in het Nederlands en in het plaatselijke Limburgs. Die plaatselijke benamingen kunnen afwijken van de Veldeke-spelling.

[bewerk] Dorpen en gehuchten

Aantal inwoners per woonkern op 1 januari 2005:

Nederlandse naam	Limburgse naam	Aantal
Schinveld	Sjilvend	4930
Merkelbeek	Merkelbek	1740
Bingelrade	Bèngelder	880
Jabeek	Joabik	760
(Bron: CBS)

[bewerk] Buurtschappen

Naast deze officiële kernen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen (geen wijken):
Etzenrade, Op den Hering, Viel, Raath

[bewerk] Zetelverdeling gemeenteraad

Democraten Onderbanken 5 zetels
Progressief Onderbanken 4 zetels
VVD 2 zetels
CDA 2 zetels

[bewerk] Bos Schinveld

De gemeente Onderbanken ligt onder de aanvliegroute van AWACS-vliegtuigen naar de Navo-basis Geilenkirchen en verzet zich daar al sinds 1980 tegen. Onderdeel van dit verzet is de weigering mee te werken aan het door Defensie kappen/afzagen van bomen op haar grondgebied, die uitsteken in de veiligheidszone (de vliegfunnel) om de vliegroute naar de start/landingsbaan van de basis. In Nederland is dat vrij ongebruikelijk, want meestal werken gemeenten, ook als zij het er niet mee eens zijn, uiteindelijk wel mee aan verzoeken om mee te werken aan het realiseren van rijksbelangen.

De gemeente wil dat de start/landingsbaan een paar honderd meter in oostelijke richting opgeschoven wordt (en nog liever: dat de hele basis verdwijnt). Dan is het kappen van bomen niet meer nodig (althans niet in Nederland.) Het overleg over het afzagen van de bomen, de eventuele alternatieven en mogelijke compensaties loopt al vanaf 1982 en zit feitelijk sinds 1993 muurvast. Dit komt voor een groot deel door de koppeling, die in Onderbanken gelegd wordt met de geluidsoverlast, die de Awacs-vliegtuigen veroorzaken. De gemeente stelt het oplossen daarvan als voorwaarde voor een (eventuele, maar zeker niet gegarandeerde) medewerking aan ingrepen in het bos. Het rijk ziet de obstakels in de vliegfunnel als een afwijking van de preventieve veiligheidsnormen, die volkomen los staat van het geluid van de vliegtuigen. Ook als deze volledig geruisloos zouden zijn, moeten de te hoge bomen gekapt of ingekort worden. Bovendien verschilt men van mening over de ernst van de ingreep in het bos. Defensie ziet het als een beheersmaatregel, cq achterstallig onderhoud, waarbij maar een klein deel van het Schinveldse bos betrokken is: ongeveer een derde van de 20 ha, die eigendom van Defensie is, op een totale omvang van het bos van circa 360 ha. Bovendien blijft ook het gebied onder de vliegfunnel als bos gehandhaafd. Het wordt omgezet in een hakhout-en middenbos, de beheersvorm die het in het begin van de 20e eeuw ook al had en die door verwaarlozing daarna verloren gegaan is. De opposanten (gemeente en lokale actievoerders) presenteren de ingreep als de totale en definitieve vernietiging van een van de meest kostbare en zeldzame natuurparels van Limburg. Dit laatste komt overigens niet overeen met de uitkomst van de uitgevoerde onderzoeken naar de aanwezige natuurwaarden. Die signaleren juist een afname van de diversiteit sinds het hakhoutbeheer halverwege de vorige eeuw beëindigd is.

Om uit de impasse te komen is op rijksniveau in 2004 besloten om een zogenaamde NIMBY procedure te starten. Daarbij kan de Minister van VROM onder bepaalde voorwaarden de taken en verantwoordelijkheden van de gemeente overnemen en zelf de besluiten nemen, waar de gemeente niet aan wil meewerken. Dit betekent overigens niet, dat dan niemand meer iets te zeggen heeft: het Nimby-besluit is onderhevig aan dezelfde proceduren van bezwaar en beroep als het gemeentelijke besluit, waarvoor het in de plaats treedt.

In het kader van de Nimby-procedure heeft de minister Sybilla Dekker van VROM in januari 2005 een verzoek gedaan aan de gemeente Onderbanken om aan de staatssecretaris Cees van der Knaap van het Ministerie van Defensie vrijstelling te verlenen van de bestaande bestemmingen voor het bosgebied, zodat het mogelijk zou worden om over te gaan tot het afzagen van alle bomen in een aaneengesloten gebied van 6 ha en een beperkt aantal bomen in een aangrenzend gebied van 14 ha. Overigens is het bos daarmee alleen tijdelijk weg: de achterblijvende stronken worden niet gerooid, maar blijven staan en zullen voor een groot deel weer uitlopen. Ook zal nieuwe bosopslag ontstaan. Na enige jaren vormt zich dan een zogenaamd hakhoutbos, dat door de boseigenaar (Defensie) zodanig beheerd wordt, dat het niet hoger uitgroeit dan 12 tot 20 m. Dan blijven de boomtoppen onder het obstakelvrije vlak van de vliegfunnel. Dit toekomstige beheer maakt deel uit van de ontheffingsaanvraag en wordt met het Nimby-besluit ook als verplichting opgelegd.

Vervolgens besloot de gemeente om eenmalig het afzagen van acht bomen toe te staan en al het andere, dus ook het toekomstige beheer van het gebied als hakhoutbos, te verbieden. Dit besluit van de gemeente zag de minister als een verkapte weigering van haar verzoek. Volgens de nimby-procedure heeft de minister dan de mogelijkheid om zelf de gevraagde vrijstelling te verlenen. Zij heeft dit gedaan op 3 augustus 2005.

Het besluit van 3 augustus 2005 is aangevochten in een voorzieningenprocedure (een soort kort geding) bij de Voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Deze heeft op 2 december 2005 bepaald, dat de minister inderdaad het besluit van de gemeente over de 8 bomen op mocht vatten als een weigering van medewerking en dat zij verder ook niet lichtvaardig of onzorgvuldig besloten heeft, met als uitzondering de onderbouwing over de bomen in de 14 ha. Die was niet duidelijk genoeg vastgelegd. De uitvoering van die maatregel werd daarom geschorst, maar voor de ingreep in de 6 ha was met deze uitspraak de weg vrij.

Op 20 september maakte Onderbanken bekend, dat als het ministerie van Defensie aanstalten zou maken de bomen te kappen, de gemeente Onderbanken de politie er op af zou sturen. In de daarover door Defensie aangespannen procedure is de gemeente eind december 2005 door de President van de Rechtbank in Maastricht echter teruggefloten. Door actievoerders van GroenFront!, aangevuld met burgers uit de omgeving, werd het bos bezet. In hoge bomen werden vanaf december 2005 boomhutten gemaakt.

Na de uitspraak van de Voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak oordeelde de juist aangetreden tijdelijk burgemeester Jos Zuidgeest (PvdA) dat verder verzet geen zin meer had. Hij vreesde echter wel voor ernstige ongeregeldheden als Defensie in januari 2006 over zou gaan tot het kappen van de 6 ha. Op 2 januari stelt hij daarom een Noodverordening vast, die het verblijf in het bos verbiedt met ingang van 5 januari 2006. De gemeenteraad weigert op 4 januari deze noodverordening te bekrachtigen, waarop de burgemeester beroep aantekend bij de gouverneur, Leon Frissen. Deze bekrachtigd op 5 januari alsnog de noodverordening. Op 9 januari wordt het bos ontruimd door de marechaussee en er wordt bij het aanbreken van de dag een begin gemaakt met het kappen van de bomen in de AWACS-aanvliegstrook. Op 12 januari is de kap afgerond. Er zijn op grond van de noodverordening ruim 100 mensen in het bos opgepakte en een groot deel daarvan is vervolgens in mei veroordeeld tot voorwaardelijke boetes van ongeveer 240 euro.

Intussen zijn ook de (306)ingediende bezwaren tegen het besluit van de minister van 3 augustus behandeld. In een nieuw besluit, de beslissing op bezwaar, van 20 maart 2006 worden deze allemaal gemotiveerd weerlegd en wordt tevens een verbeterde specificatie gegeven van de nog te kappen/af te zagen bomen in de 14 ha. Tegen dit besluit zijn 14 beroepen ingediend, die waarschijnlijk in het najaar van 2006 door de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State behandeld zullen worden.