Oleander
| Oleander | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Nerium oleander L. (1753) |
De oleander (Nerium oleander) is een rijk vertakte, bossige, 2 – 6 m hoge struik of boom die giftig melksap bevat in alle vegetatieve delen. De blad]eren staan meestal in kransen van drie tot vier stuks of zijn zelden tegenoverstaand. Ze zijn leerachtig, 10 – 22 cm lang, toegespitst en aan de basis in de steel versmallend. De middennerf is opvallend dik en de zijnerven zitten dicht op elkaar en lopen parallel.
De geurige bloemen groeien in eindstandige, veelbloemige schermen. De bloemkroon is wit tot rozerood of geel van kleur, 3 – 4 cm breed en opgebouwd uit een trechtervormige bloembuis en vijf scheef afgesneden, wielvormig uitgespreide, in de knop gedraaide kroonslippen. In de keel zit een bijkroon van vijf getande of ingesneden aanhangsels. De kelk is vijftallig en aan de binnenkant dicht met klierharen bezet. De meeldraden zitten bovenin de kroonbuis vast, maar steken niet uit.
De vruchten zijn langwerpige, 8 – 18 cm lange, roodachtig bruine, rechtopstaande doosvruchten die bij rijpheid openklappen. De zaden dragen een lange, bruine haarkuif.
De oleander komt voor in het Middellandse Zeegebied, Zuid-Portugal en van Iran tot in Oost-Azië. Hij komt voor op stenige gronden, overstroomde oevers en in periodiek droge beekbeddingen. Er zijn ook cultivars met gevulde bloemen in cultuur.
Volgens Theophrastus werd de oleander op de veldtocht van Alexander de Grote als gifplant gebruikt. Hieronymus Bock en Pietro Andrea Mattioli (Matthiolus) duidden de oleander in hun kruidenboeken (1565 en 1626) aan als demonenkruid dat mens en vee kon doden. Vroeger werden aftreksels of tincturen van de bladeren als menstruatiebevorderend middel en als abortivum ingezet.
De bladeren bevatten flavonoïde en cardenolidglycoside, waaronder oleandrine. Dit hartwerkzame glycoside wordt bij een verminderde werking van het hart ingezet. De werking is echter wezenlijk zwakker dan bij Digitalis. Het medicijn wordt niet in pure vorm gebruikt, maar in thee verwerkt.
