Nederlandsche Dok en Scheepsbouw Maatschappij
De Nederlandsche Dok en Scheepsbouw Maatschappij (NDSM) was een scheepswerf voor scheepsnieuwbouw, scheepsreparatie en machinebouw in Amsterdam die heeft bestaan tussen 1946 en 1979.
Inhoud |
[bewerk] Ontstaan
Op 27 februari 1946 besloten de aandeelhouders van twee Amsterdamse scheepswerven, de NV Nederlandsche Scheepsbouw Maatschappij (NSM) en de Nederlandsche Dok Maatschappij NV (NDM) tot een fusie. In april 1946 werd de nieuwe werf opgericht onder de naam Nederlandsche Dok en Scheepsbouw Maatschappij VoF (NDSM).
[bewerk] Terrein
Het nieuwe bedrijf nam bijna twee kilometer oever aan de noordzijde van het IJ in beslag op circa negentig hectare grond in Amsterdam-Noord. Ondanks de fusie bleven de afdelingen scheepsnieuwbouw (terrein 'Oost', voorheen NSM) en scheepsreparatie (terrein 'West', voorheen NDM) volledig zelfstandige bedrijfonderdelen. In 1955 werd de reparatiesector uitgebreid met een nieuw droogdok op het terrein 'West', in 1961 met een nieuwe insteekhaven.
[bewerk] Werk
In de nieuwbouw legde de NDSM zich vooral toe op vrachtschepen en tankers. Eén van de grootste opdrachtgevers was Shell Tankers, waarvoor in 1958 de Vasum (20.685 brt) als grootste in Nederland gebouwde tanker werd opgeleverd, wat in 1967 werd herhaald met de Neverita (57.906 brt). Maar ook de Koninklijke Marine was een belangrijke klant voor de NDSM. In de reparatiesector werd de NDSM bekend door complexe aanpassingen, zoals in 1960 met de ombouw en verlenging van twee tankers tot bulkcarriers. De afdeling machinebouw leverde complete machinekamers af en had licenties voor de bouw van motoren van diverse bedrijven, waaronder Stork. Daarnaast werden onderdelen voor sluizen en raffinaderijen gemaakt en in de jaren zestig leverde men zelfs autowasstraten en radiatoren.
[bewerk] Fusie
In september 1968 was de NDSM gedwongen te fuseren met Verolme Verenigde Scheepswerven NV (VVSW) te Rotterdam. Het bedrijf in Amsterdam werd voortaan bestuurd vanuit Rotterdam. De VVSW (met daarin de NDSM) fuseerde op 1 januari 1971 met Rijn-Schelde Machinefabrieken en Scheepswerven NV (RSMS) (kortweg Rijn-Schelde Combinatie) te Rotterdam tot Rijn-Schelde-Verolme Machinefabrieken en Scheepswerven NV (RSV). Gezamenlijk bouwde men onder meer een aantal mammoettankers, waarvan het voorschip bij de NDSM werd gebouwd, dat vervolgens in het grote droogdok van Verolme Dok en Scheepsbouw Maatschappij NV (VDSM) in Rozenburg aan het aldaar gebouwde achterschip werd gelast.
[bewerk] Einde
In 1978 verstrekte de overheid RSV alleen nog extra krediet als de verliesgevende onderdelen van NDSM - scheepsnieuwbouw, apparatenbouw en gieterij - gesloten zouden worden. Aldus geschiedde, en op 27 september 1978 werd de scheepsnieuwbouw van de NDSM beëindigd.
In oktober 1979 werd onder de naam Nederlandse Scheepsbouw Maatschappij BV (NSM) een nieuwe werf voor scheepsnieuwbouw opgericht, waar 400 ex-NDSM-ers bleven werken. De reparatiewerkzaamheden werden ondergebracht in de Amsterdamse Droogdok Maatschappij BV. Ondanks enkele winstgevende jaren bleek ook dit niet levensvatbaar. In mei 1984 werd deze tweede NSM failliet verklaard.
[bewerk] Hergebruik
De vier gegraven dokken op het noordoostelijke deel van de NDSM werden in 1987 in gebruik genomen door scheepsreparatiebedrijf Shipdock Amsterdam BV (vanaf 2003 Amsterdam Ship Repair, vanaf 2005 Shipdock BV).
De leegstaande gebouwen op het zuidwestelijke deel van het NDSM-terrein werden na verloop van tijd gekraakt. Hieruit ontwikkelde zich één van de Amsterdamse 'broedplaatsen', betaalbare woon- en werkruimten voor kunstenaars, ambachtslieden en ondersteunende bedrijfjes. Zij verenigden zich in de Stichting Kinetisch Noord, die vanaf 2001 met subsidie van diverse instanties de nieuwe gebruiksmogelijkheden mocht uitproberen. In juli 2006 werden de grote scheepsloods, het buitenterrein en de hellingbanen aan de stichting overgedragen.
Een ander deel van het enorme terrein is in gebruik bij het Maritiem Kwartier Amsterdam-Noord, dat zich richt op het beheren en onderhouden van een collectie historische zeeschepen en deze voor allerlei doeleinden te exploiteren.
| Bron(nen): |
|
