Muzikale handtekening
Een muzikale handtekening is een klein thema dat componisten vaak in hun werk opnemen.
Daarbij wordt in de eerste plaats gebruik van de letters A t/m G die overeenkomen met muzieknoten. Daarnaast kan de noot Es nog gelezen worden als de letter S. De letter H komt in het Duits overeen met de muzieknoot B.
Voorbeelden van muzikale handtekeningen zijn:
- Dmitri Sjostakovitsj, (D. Schostakowitsch), die in bijna al zijn werken DSCH verwerkte, Duits voor de muzieknoten D-Es-C-B. Zie ook: DSCH-motief
- De componisten uit de Bach-familie, waaronder Johann Sebastian Bach, gebruikten de handtekening BACH die op verschillende manieren in hun werk terugkomt, bekend als het BACH-motief.
- Alban Berg verwerkte zijn naam, met die van twee van zijn vrienden Arnold Schoenberg en Anton Webern, in zijn kamerconcert uit 1925. A, Bes, B, F staat voor Alban Berg en Hanna Fuchs-Robettin (A. B. and H. F.), en wordt gebruikt in zijn Lyrische suite.
- Franz Schubert (F. Schubert) gebruikte F, Es, C, B
- Arnold Schoenberg (Schönberg) gebruikte Es, C, B, Bes, E, G
- Béla Bartók (Béla Bartók) B, E, B, A of B, A, B, E. Het laatstgenoemde verwijst naar de Hongaarse gewoonte om de familienaam voor de voornaam te plaatsen.
- C, A, G, E werd gebruikt voor de naam van John Cage door Pauline Oliveros
De traditie om woorden in muziekletters om te zetten dateert uit de Barokperiode. Niet alleen verwerkten componisten hun eigen naam, maar ook de naam van geliefden of plaatsnamen in hun werk.
Zo verwerkte Robert Schumann de naam Meta Abegg, een vrouw op wie hij verliefd was, in zijn Piano Variaties op het ABEGG thema. Ook gebruikte Schumann de naam van de stad Asch, waar zijn geliefde Ernestine von Fricken leefde, in zijn Carnaval pianoserie.
De componist Gara Garayev verwerkte de naam van zijn vriend Vladimir Kozlov in zijn sonate voor viool en piano uit 1960. Geschokt door de dood van zijn vriend, nam Garayev het woord "Vladimir" op in het laatste deel van deze sonate.
