Middenspel
| 8 |  |
 |
 |
|
|
|
|
|
| 7 | |
|
|
|
|
|
 |
|
| 6 |  |
|
|
|
|
|
|
|
| 5 | |
|
|
|
|
|
|
 |
| 4 | |
|
|
|
|
|
|
|
| 3 | |
|
|
|
|
|
|
|
| 2 |  |
|
|
|
|
|
|
|
| 1 | |
|
|
|
|
|
 |
|
| a | b | c | d | e | f | g | h |
| 8 | |
|
|
 |
|
|
 |
|
| 7 | |
|
 |
 |
 |
|
 |
|
| 6 | |
|
 |
|
|
 |
|
|
| 5 | |
|
|
|
|
|
|
|
| 4 | |
|
|
 |
|
|
|
|
| 3 | |
|
|
|
 |
|
|
|
| 2 | |
 |
|
|
 |
 |
|
|
| 1 |  |
|
|
|
|
|
|
|
| a | b | c | d | e | f | g | h |
| 8 | |
|
|
|
|
|
|
|
| 7 | |
|
|
|
|
|
|
|
| 6 | |
|
|
|
|
|
|
|
| 5 | |
|
|
|
|
|
|
|
| 4 | |
|
|
|
|
|
|
|
| 3 | |
|
|
|
|
|
|
|
| 2 | |
|
|
|
|
|
|
|
| 1 | |
|
|
|
|
|
|
|
| a | b | c | d | e | f | g | h |
Het middenspel is een term uit het schaakspel. Het is niet nauwkeurig aan te geven wanneer de opening eindigt en het middenspel begint en ook niet wanneer het middenspel eindigt en het eindspel begint.
Enkele vuistregels vallen echter wel te geven:
- De opening bestaat uit het ontwikkelen van de stukken, het veilig stellen van de koning (meestal door te rokeren) en het verbinden van de torens (door de dame van de onderste lijn te halen). De activiteit die hierop volgt is het middenspel.
- Het eindspel begint wanneer de pionnen in waarde toenemen doordat zij kunnen promoveren en de koning actief aan het spel gaat deelnemen.
De opening bestaat uit een groot aantal varianten die empirisch ontstaan zijn en waar iedere schaker zich aan moet houden als hij tenminste het middenspel wil bereiken. Vaak echter komt een schaker slecht uit de opening en belandt hij met een slechte stelling in het middenspel, het einde van de partij is dan in zicht.
Komt de speler echter met een sterke stelling uit de opening dan zijn er drie mogelijkheden:
- de speler ruilt zoveel mogelijk stukken af zodat hij snel het eindspel bereikt
- de speler concentreert zich onmiddellijk op een rechtstreekse aanval op de koning
- de speler bouwt verder aan zijn stelling voor de beslissende aanval
Het eerste geval levert weinig interessante partijen op, het spel wordt dood gespeeld.
In het tweede geval zal de speler proberen een gambiet te spelen, waarna een snelle ontwikkeling uitmondt in spannende partijen in de categorie het "wilde westen". Deze speler is een aanvalsspeler.
In het derde geval speelt de meester positie-partijen met diepgaande combinaties en zijn streven is de vijand stelselmatig te verzwakken zodat hij op den duur geen kant meer op kan en genoodzaakt is te kiezen tussen het opgeven van de partij of mat gezet worden. Wilhelm Steinitz was zo'n schaker, hij heeft het positiespel geïntroduceerd.
