Middelen van overtuiging

Aristoteles onderscheidt twee soorten overtuigingsmiddelen: intrinsieke en extrinsieke. De laatste zijn middelen die vastliggen; de spreker hoeft ze niet meer zelf te verzinnen. Voorbeelden zijn: bekentenissen van getuigen, documenten etc. De intrinsieke overtuigingsmiddelen moet de spreker zelf bedenken. Hier kan hij gebruik maken van ‘ethos’, ‘pathos’ en ‘logos’.

In Ars Rhetorica beschrijft Aristoteles de middelen van overtuiging aldus: De overtuiging is duidelijk een soort van demonstratie, aangezien wij het meest helemaal overtuigd worden wanneer wij iets beschouwen dat gedemonstreerd wordt. Er zijn drie verschillende middelen van overtuiging middels het gesproken woord. [...] Overtuiging verkregen door de sprekers persoonlijke karakter, wanneer het gesprokene zo opgevoerd wordt dat het hem geloofwaardig maakt. [...] Ten tweede, kan overtuiging komen doordat de toeschouwer / toehoorder aangesproken wordt in zijn / haar emoties. [...] Ten derde, kan overtuiging verkregen worden door het gesprokene zelf, wanneer het geheel op waarheid is gebaseerd of er overtuigende argumenten worden gebruikt.

Een korte beschrijving van deze drie middelen van overtuiging, volgens Aristoteles:

[bewerk] Ethos

Ethos is de kennis die de spreker gebruikt om het publiek te overtuigen dat hij of zij een gekwalificeerd spreker is. Het kan op vele manieren gedaan worden:
Door het zijn van een notabel persoon in het vakgebied, zoals een universiteitsprofessor of een directeur van een bedrijf dat zich specialiseert in het onderwerp.
Door interesse van het publiek naar de spreker, zoals betrokken zijn bij de persoon in kwestie.
Door het tonen van indrukwekkende feiten die het publiek laten zien dat de spreker kundig in het onderwerp is.

[bewerk] Pathos

Pathos is een manier om de emoties van het publiek aan te spreken. Het kan in de vorm van beeld, vergelijking, een hartstochtelijke overdracht of zelfs een eenvoudige eis zijn dat een kwestie onrechtvaardig is. Het pathos kan bijzonder machtig zijn indien goed gebruikt, maar de meeste mondelinge toespraken steunen niet enkel op Pathos.

[bewerk] Logos

Logos beroept zich op logische redenatie en het woord logica is daarvan afgeleid. Het wordt normaal gebruikt om feiten te beschrijven die het onderwerp van de spreker steunen. Omdat gegevens moeilijk te manipuleren zijn, vooral indien ze uit een vertrouwde bron komen, zou logos cynische luisteraars kunnen overtuigen. Logos kan ook ethos (zie bovenstaande) versterken omdat de informatie de spreker kundig doet lijken. Nochtans kan men gegevens verwarren en daarmee ook het publiek. Logos kan ook onnauwkeurig en daardoor misleidend zijn. Wanneer alle drie middelen van overtuiging samen zijn gebruikt, kan een spreker of schrijver erg sterke argumenten creëren.