Merlijn

Merlijn (Merlin Ambrosius (Welsh: Myrddin Emrys, ook wel Myrddin Wyllt (Merlijn de Wilde)), Merlin Caledonensis (Schots), Merlinus, en Merlyn) was de tovenaar en Keltische druïde die volgens de legende, zoals beschreven in Geoffrey van Monmouth's Historia Regum Britanniae, een rol heeft gespeeld bij de opvoeding en in het leven van Koning Arthur, de zoon van de Engelse koning Uther Pendragon. Vermoed wordt dat Van Monmouth twee verschillende druïden 'samensmolt' tot de Merlijn zoals wij die nu kennen: Myrddin Wyltt en Myrddin Emrys.

Volgens verschillende (o.a. Bretonse) overleveringen was Merlijn een zoon van de duivel en een vrouw, en was hij op een vergelijkbare wijze als Jezus Christus verwekt. Men gaf waarschijnlijk op deze manier een verklaring voor zijn magische krachten en werd hiermee een reden gegeven voor de onbekendheid van Merlijns ouders.

[bewerk] Myrddin Wyllt

Al in vroege teksten wordt onderscheid gemaakt tussen deze Merlijn, en Myrddin Emrys. Overigens worden veel gebeurtenissen aan beiden toegeschreven, zodat het verklaarbaar is dat beiden vaak als één persoon worden gezien.

Deze Merlijn had echter niets van doen met koning Arthur. In oude geschriften uit Wales wordt Myrddin Wyltt omschreven als een gek, die in het Caledonische bos woont, nadat zijn heer Gwenddolau is overleden en de bard geen werk meer heeft. Er wordt geschreven dat na de dood van Gwenddolau diens legers worden verslagen door Rhydderch Hael, koning van Rheged, en dat Myrddin Wyltt bij het zien van deze slag (Slag om Arfderydd (in 573)) zijn verstand verloor.

[bewerk] Merddin Emrys

Geoffrey van Monmouth introduceerde Merlijn in de Arthur legende. De naam Myrddin werd verbasterd tot Merlin om geen klank-overeenstemming te hebben met de Franse vloek merde. Merlijn speelde een centrale rol in drie boeken van Van Monmouth: Prophetiae Merlini, Historiae Regum Britanniae en Vita Merlini. Daarmee focuste hij zich meer op de Merlijn-figuur, dan op Arthur. In het tweede boek wordt Merlijn genoemd bij Arthur's voorgangers Vortigern, Aurelius Ambrosius en Uther Pendragon, en latere verhalen hebben hem ook een rol toebedeeld in het leven van Arthur.

Er worden door Geoffrey achttien verhalen over Merlijn verteld waarbij in aanmerking moet worden genomen dat Geoffrey het met de feitelijke juistheid niet zo nauw nam. Het eerste verhaal gaat over de jongen zonder vader, en wordt verteld over Aurelius Ambrosius. Het tweede verhaal gaat over het feit dat Merlijn Stonehenge bouwt als grafplaats voor Aurelius Ambrosius. Het derde verhaal gaat over de transformatie die Uther Pendragon ondergaat wanneer hij Tintagel binnengaat en Arthur verwekt.

[bewerk] De populaire Arthurlegende

In het populaire verhaal over Arthur en Merlijn (waarvan overigens betrekkelijk weinig basis is terug te vinden in de geschriften), nam Merlijn de jonge prins onder zijn hoede en liet hem uit veiligheidsoverwegingen opvoeden bij een eenvoudig gezin in een huis ergens in een bos.

Merlijn was Arthurs leermeester, en niet alleen van hem, ook van Key. Hij leerde hen boogschieten, zwaardvechten en Latijn. Arthur was de leerzame van de twee, terwijl Key nergens begrip voor had. Ook leerde Merlijn Arthur een techniek om een stok uit een steen te trekken. Die techniek zou hij later onbewust toepassen bij het magische zwaard Excalibur, dat zijn vader net voor hij op het slagveld stierf in een rots had gestoken, waarbij hij voorspelde dat degene die het zou lukken het zwaard eruit te trekken koning over heel Engeland zou worden.