Mandel

De Mandel, bron van nijverheid
Roten van vlas in de rivier "de Mandel"

De Mandel is een volwaardige bijrivier van het Schelde-Leiebekken en was tot in de 17e eeuw van enig belang voor de scheepvaart met kleine boten. Toen er nog niet echt sprake was van een groeiend milieubewustzijn, heeft de rivier veel te lijden gehad van de industrialisering, verstedelijking en intensieve landbouw in de vruchtbare Mandelvallei. Nu wordt reeds geruime tijd gestreefd naar zo zuiver mogelijke waterlopen wat een volgehouden inspanning vergt en dus een werk van lange adem is.

De Mandel ontspringt in de omgeving van Passendale en Westrozebeke. De Oude Mandelbeek is een zijbeek van de Mandel. De Mandel doorkruist drie West-Vlaamse arrondissementen namelijk het arrondissement Ieper met de zopas genoemde Mandelbron, Roeselare en Tielt waar de rivier te Vijve op de grens tussen West- en Oost-Vlaanderen uitmondt in de Leie.

De Mandelvallei strekt zich dus uit over een behoorlijk uitgebreid gebied waarvan het oorspronkelijke natuurlijke karakter nog enigszins herkenbaar is in de plattelandsgemeenten tussen de steden Ieper en Tielt maar bijna volledig uit het zicht verdwenen nabij Roeselare en Izegem waar de rivier veelal ondergronds wordt geleid doorheen de bedrijvenzone "Mandeldal" en verschillende woonwijken. De Mandel, werd in 1979 ingekokerd. De geurhinder die de waterloop verspreidde, maakte het leven er rond onaangenaam. De Mandel was een open riool geworden, dat best aan het oog werd onttrokken. Lange tijd was deze waterweg nochtans dominant aanwezig in het landschap; in een ver verleden werd de Mandel zelfs intensief gebruikt om het vlas te roten. De rivier verloor echter zijn economische functie en verdween letterlijk uit het zicht. Door deze overkoepeling baant de Mandel zich een weg ergens tussen het Roeselaarse en Izegemse rioleernetwerk om ter hoogte van Emelgem terug bovengronds zich een weg te banen. De Mandel volgt grotendeels het kanaal te Ingelmunster om daarna over grondgebied Oostrozebeke terug de landerijen te verkiezen.

De Mandel- en Leievallei onderscheiden zich van elkaar door een heuvelrug of heuvelkam onder meer rond de stad Harelbeke. De Mandeldal fietsroute heeft als hoogste punt de “Poelberg” nabij Tielt en verkent de ruime omgeving van deze provinciestad.

Tot slot ontlenen de Vlaamse Sociale Huisvestingsmaatschappij “De Mandel” met hoofdzetel te Roeselare, het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB) "Mandel en Leie" en het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGGZ) “Mandel en Leie”, drie streekgebonden instellingen met sociale inslag, hun naam aan de rivier "Mandel" en de Mandelvallei.