Mallem

Mallem is een buurschap en vroegere heerlijkheid in de buurt van Eibergen (gemeente Berkelland). In 1188 wordt de "curtis [= hof] Mallande" genoemd in een goederenlijst van graaf Hendrik van Dahl, heer van Diepenheim. Daarna moet de hof te Mallem overgegaan zijn naar de bisschop van Utrecht, want eind 14e eeuw is het een leen van deze bisschop. In 1424 werd de hof te Mallem, met de (water-)molen en het holtgericht (markgericht) verkocht aan de heer van Borculo, die het op zijn beurt in leen uitgaf. In 1449 is er sprake van het huis, vesteniss en molen te Mallem. De bewoner-leenman van Mallem maakte deel uit van de Borculose ridderschap. Het huis of havezate te Mallem is omstreeks 1750 gesloopt. Alleen het omgrachte perceel herinnert er nog aan. Om toch verblijf te kunnen houden in Mallem is door de toenmalige heer tegen het bestaande muldershuis bij de molen een deftig dwarshuis gebouwd. Dit kan nog steeds bewonderd en bezocht worden. Tegenover de ingang naar de Hof te Mallem ligt het erve Hofman. Dit was waarschijnlijk de bouwman van de oude hof te Mallem. Verder behoorden onder andere een steenoven en het fraaie erve Vunderink nog tot de bezittingen van Mallem. Hoewel Mallem wel als heerlijkheid wordt omschreven, moet men zich hier niet al te veel van voorstellen. De bezitter van het huis Mallem bezat geen jurisdictie in zijn "heerlijkheid". Wel had hij van de heer van Borculo het jachtrecht in de gehele heerlijkheid Borculo. Verder was hij erfmarkenrichter, voorzitter van de markvergaderingen. In die functie had hij een behoorlijke vinger in de pap. Eind negentiende eeuw kwam Mallem onder de hamer en werden de bezittingen verdeeld. Het terrein van de Hof te Mallem, met het jachtrecht in de heerlijkheid Borculo en het voeren van de titel "Heer van Mallem" kwam in handen van de Enschede textielfamilie Van Heek. Niet ver dit terrein ligt de Mallemse Molen, met muldershuis en sluis ten behoeve van de Berkelvaart. Het is één van de twee nog aanwezige watermolens en sluizen op de Berkel. De andere watermolen staat in Borculo. Deze complexen zijn nog steeds operationeel. De gemeente Berkelland heeft het rad van de watermolens in haar logo en vlag opgenomen. De buurschap Mallem heeft een onderbuurschap, die "Het Loo" heet. Het is een karakteristiek buurtje met veel boerderijen vlak bij elkaar aan de Berkel. Dit buurtje heet in oude stukken ook wel het Boerloo, met de (verdwenen) Boerhof en het goed Grijsen (Bisperink) als belangrijkste goederen. Op 't Loo heeft het stamhuis van de bekende Eibergse schrijver Menno ter Braak gestaan.

Plaatsen in de gemeente Berkelland
Avest | Beltrum | Borculo | Brinkmanshoek | Broeke | De Bruil | De Haar | De Heurne | Eibergen | Geesteren | Gelselaar | Haarlo | Holterhoek | Hoonte | Hupsel | Leo-Stichting | Lintvelde | Lochuizen | Loo | Mallem | Neede | Noordijk | Noordijkerveld | Olden Eibergen | Rekken | Rietmolen | Ruurlo | Veldhoek