Luchtvaartnavigatie
Luchtvaartnavigatie omvat de techniek en de middelen om in de lucht te navigeren.
Het verschil tussen navigatie ter zee en op het land is dat in het luchtruim naast lengte- en breedtegraad een derde dimensie een rol speelt: de hoogte waarop men zich bevindt.
[bewerk] Koers en richting
Doordat een vliegtuig door lucht beweegt die zelf ook in beweging is, ontstaat een verschil tussen de koers die de piloot aanhoudt (heading) en de richting waarin het toestel vliegt (track). De illustratie laat dit verschil zien.
Ook ontstaat een verschil tussen de snelheid ten opzichte van de omringende lucht (de zgn. Airspeed) en de snelheid ten opzichte van de grond (de zgn. Groundspeed). De eerste is nodig om veilig te kunnen vliegen, de tweede om te weten waar men zich bevindt en waarheen het vliegtuig zich beweegt.
[bewerk] Instrumenten
Omdat men zich in een vliegtuig, helikopter, luchtschip of luchtballon geheel vrij in de lucht beweegt, heeft men geen referentiepunten in de directe omgeving. Om te weten waar men zich bevindt, heeft men een instrumentarium dat kan bestaan uit:
- een hoogtemeter (Altimeter);
- een kunstmatige horizon (Attitude Indicator);
- een snelheidsmeter (Airspeed Indicator);
- een kompas (Heading Indicator, meestal een gyrokompas. Modernere kompassen zijn het ring laser gyrokompas en het fibre optic gyrokompas.);
- een variometer (VSI: Vertical Speed Indicator);
- een Turn Coordinator;
- GPS-plaatsbepaling;
- een VOR-ontvanger;
- DME-apparatuur;
- ILS;
- TACAN (voor militaire toestellen);
- een ADF-peilontvanger.
Daarnaast heeft men voor communicatie met de luchtverkeersleiding ook:
- een VHF- en/of UHF-radioverbinding;
- een transponder.
Uiteraard dient men ook over de juiste navigatiekaarten te beschikken. Op deze kaarten staan onder andere VOR-DME-bakens, NDB's en soms ook TACANs aangegeven.
