Lis
| Lis | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||
|
||||||||||
| Geslacht | ||||||||||
| Iris |
Lis (Iris) is een geslacht van planten, bekend vanwege hun bloemen. Zowel het geslacht als de soorten worden in de volksmond iris genoemd. De plant kent naast vele soorten ook vele cultivars. Irissen worden al lang door de mens gebruikt. In de Egyptische piramiden zijn afbeeldingen van irissen te vinden, die stammen uit 1500 v. Chr.
[bewerk] Beschrijving
De bloemen kunnen in kleur variëren van goudgeel, tot wit, blauw, lavendel en paars. Roze en abrikooskleurige irissen zijn gekweekt binnen sommige soorten.
De verschillende soorten irissen komen algemeen voor in de noordelijke gematigde klimaatzone. Alle irissen hebben lange stelen en bloemen met zes kroonbladeren, waarvan drie naar beneden wijzen en drie rechtop staan. Bij sommige kleinere soorten wijzen de kroonbladeren allemaal naar buiten. De meeste wilde irissen groeien uit een wortelstok, maar sommige soorten groeien vanuit een bol. Deze laatste soorten worden als cultuurgewas geteeld. Hierbij worden twee groepen onderscheiden:
- de Reticulatagroep (Iris reticulata en Iris danfordiae). Deze groep omvat vroegbloeiende, laag blijvende soorten afkomstig uit Oost-Turkije, het westen van Perzië, de Kaukasus en Libanon.
- de Xiphiumgroep. Soorten uit deze groep komen voor in Spanje, Portugal en Noord-Afrika. Deze groep is het belangrijkste voor de sierteelt. Tot deze groep behoren o.a. de Hollandse irissen, die ontstaan zijn uit kruisingen tussen wilde irissoorten. Daarnaast worden Engelse en Spaanse irissen onderscheiden, maar die zijn van weinig belang voor de sierteelt.
[bewerk] Soorten en ondersoorten
Dit geslacht kent de volgende soorten en ondersoorten:
- Iris acoroides
- Iris acutiloba
- Iris aequiloba
- Iris albertii
- Iris albicans
- Iris albida
- Iris anguifuga
- Iris aphylla
- Iris artica
- Iris atropurpurea
- Iris atrofusca
- Iris attica
- Iris aucherii
- Iris aurea
- Iris balkana
- Iris barbatula
- Iris biglumis
- Iris bismarckiana
- Iris bloudowii
- Iris bracteata
- Iris brevicaulis
- Iris bucharica
- Iris bulleyana
- Iris caespitosa
- Iris camillae
- Iris carthaliniae is ondersoort van Iris spuria
- Iris chamaeiris
- Iris chinensis
- Iris chrysographes
- Iris chrysophylla
- Iris collettii
- Iris confusa
- Iris cretensis
- Iris cristata
- Iris croatica
- Iris crocea
- Iris cuprea
- Iris cycloglossa
- Iris daenensis is ondersoort van Iris spuria
- Iris dalmatica is ondersoort van Iris pallida
- Iris danfordiae
- Iris decora
- Iris delavayi
- Iris dichotoma
- Iris douglasiana
- Iris dykesii
- Iris ensata
- Iris fernaldii
- Iris flavissima
- Iris foetidissima (Stinkende lis)
- Iris foliosa
- Iris forrestii
- Iris fulva
- Iris furcata
- Iris germanica (Blauwe lis)
- Iris giganticaerulea
- Iris gormanii
- Iris gracilipes
- Iris graeberiana
- Iris graminea
- Iris grant
- Iris grossheimi
- Iris hartwegii
- Iris hermona
- Iris hexagona
- Iris heylandiana
- Iris histrioides
- Iris hoogiana
- Iris hookeri
- Iris humilis
- Iris iberica
- Iris illyrica
- Iris imbricata
- Iris innominata
- Iris ivanovae
- Iris japonica
- Iris jordana
- Iris junonia
- Iris kaempferi
- Iris kashmiriana
- Iris klattii
- Iris kolpakowskiana
- Iris koreana
- Iris korolkowii
- Iris kuschakewiczii
- Iris lactea
- Iris lacustris
- Iris laevigata
- Iris landsdaleana
- Iris lazica
- Iris lineata
- Iris longipetala
- Iris lortetii
- Iris lutescens
- Iris macrosiphon
- Iris magnifica
- Iris mariae
- Iris marsica
- Iris meda
- Iris milesii
- Iris missouriensis
- Iris munzii
- Iris musulmanica
- Iris nazarena
- Iris nelsonii
- Iris nertschinskia
- Iris nigricans
- Iris ochroleuca
- Iris odaesanensis
- Iris orientalis
- Iris pallida
- Iris paradoxa
- Iris perrieri
- Iris petrana
- Iris potaninii
- Iris prismatica
- Iris pseudacorus (Gele lis)
- Iris pumila
- Iris purdyi
- Iris reginae
- Iris reichenbachii
- Iris reticulata
- Iris robusta
- Iris rubescens
- Iris ruthenica
- Iris sabina
- Iris samariae
- Iris sanguinea
- Iris scariosa
- Iris schachtii
- Iris setosa
- Iris sibirica
- Iris sintenisii
- Iris speculatrix
- Iris spuria
- Iris stenophylla
- Iris stolonifera
- Iris suaveolens
- Iris subbiflora
- Iris tectorum
- Iris tenax
- Iris tenuis
- Iris tenuissima
- Iris tigridia
- Iris timofejewii
- Iris tolmieana
- Iris tridentata
- Iris unguicularis
- Iris variegata
- Iris verna
- Iris versicolor
- Iris vicaria
- Iris vinicolor
- Iris violacea
- Iris virginica
- Iris wattii
- Iris wilsonii
- Iris × fulvala
- Iris × robusta
- Iris × vinicolor
- Iris xiphium
In Nederland en België komt alleen de Gele lis (Iris pseudacorus) van nature voor.
