Leopold von Ranke

Leopold von Ranke (21 december 1795 – 23 mei 1886) was een Duits historicus. Zijn methode, de kritisch-filologische methode, vormde de basis van de moderne geschiedwetenschap. In de historiografie wordt de stroming die zijn methoden gebruikt 'historisme' genoemd.

Hij was de man die geschiedenis voorstelde als de studie van "bloss zeigen wie es eigentlich gewesen" (in tegenstelling tot wat veel mensen denken is dit citaat zonder 'ist'). Hij kwam ook als een van de eersten met het concept van werkcolleges.

Von Ranke was van groot belang voor de historische bronnenkritiek. Hij ging door toepassing van hulpwetenschappen, die deels hun oorsprong vonden in het humanisme, trachten bronnen te beoordelen. Zijn beoordeling zou zowel de inhoud van de bron beslaan als het uitwendige aspect ervan (vorm, drager,...). De achterliggende bedoeling hiervan was te komen tot een volledig objectieve geschiedschrijving (will bloss zeigen,wie es eigentlich gewesen). Volgens Von Ranke was deze te bereiken door een zorgvuldige toepassing van zijn kritisch-filologische methode. Dit bleek echter een illusie. Hij vertolkte ook de opvatting dat elk tijdperk beheerst werd door leidende ideeën, door hem Zeitgeist genoemd. De invulling van dat begrip ontleende hij echter aan de romantische geschiedschrijving van zijn tijd. Ondanks zijn grote verdiensten vertoonde hij ook grote tekortkomingen. Hem werd een ethisch relativisme verweten door zijn verzachtende houding in morele beoordelingen. Hij was ook van mening dat in de opeenvolging van gebeurtenissen de hand van God werkzaam was. Ook zijn werkwijze vertoonde tekortkomingen. Hij beperkte zijn gezichtveld tot politieke gebeurtenissen, waarmee hij in de lijn lag van de geschiedschrijvers die hem voorgingen. Dit was eigenlijk inherent aan zijn methode, die uitsluitend toepasbaar was op diplomatische akten. Hij zou ook teveel nadruk gelegd hebben op de heuristiek en de filologische kritiek van bronnen en daarbij te weinig aandacht geschonken hebben aan de zogenaamde historische synthese. Zijn volgelingen noemde men Rankeanen.

[bewerk] Belangrijkste werken

• Geschichten der romanischen und germanischen Völker von 1494 bis 1514
• Fürsten und Völker von Süd-Europa im sechzehnten und siebzehnten Jahrhundert
• Die römischen Päpste in den letzen vier Jahrhunderten
• Deutsche Geschichte im Zeitalter der Reformation
• Neun Bücher preussischer Geschichte
• Französische Geschichte, vornehmlich im sechzehnten und siebzehnten Jahrhundert
• Englische Geschichte, vornehmlich im sechzehnten und siebzehnten Jahrhundert
• Die deutschen Mächte und der Fürstenbund
• Ursprung und Beginn der Revolutionskriege 1791 und 1792
• Hardenberg und die Geschichte des preussischen Staates von 1793 bis 1813

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Leopold Von Ranke van Wikimedia Commons.