Latijnse school
De Latijnse school was vóór de 19e eeuw een in heel Europa wijd verbreid schooltype, dat leerlingen (uitsluitend jongens, overwegend afkomstig uit gezinnen uit de hogere en middenklasse) voorbereidde op de universiteit.
Destijds was Latijn de taal van de wetenschap, en zelfs de colleges op universiteiten werden in deze taal gegeven. Kennis van het Latijn was essentieel voor een ieder die hogere studies wilde verrichten. Het lesprogramma van de Latijnse school bestond grotendeels uit Latijn. Andere vakken waren van marginale betekenis.
Vele Nederlandse steden (onder meer Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Dordrecht, Gouda, Haarlem, Leiden en Groningen) hadden vanaf de 14e eeuw een Latijnse school. Sinds de 16e eeuw werd ook Grieks opgenomen op het schoolprogramma.
In de 18e eeuw begon in Nederland de populariteit van de Latijnse scholen te tanen, onder meer door de opkomst van de "Franse scholen", waar men ook Frans leerde (een taal die toen bezig was Latijn te verstoten van zijn positie van Europese lingua franca) en praktische vakken zoals boekhouden.
In 1838 werd er in Nederland een onderwijshervorming doorgevoerd, waarbij de Latijnse school plaats maakte voor het gymnasium, een schooltype waarbij Latijn nog altijd het belangrijkste vak was, maar wel aanzienlijk meer tijd werd uitgetrokken voor de moderne talen (Frans en Duits, soms ook Engels) en wiskunde en natuurwetenschappen. In de jaren na 1838 werden alle Latijnse scholen omgezet in gymnasia.
Het opschrift boven de voormalige Latijnse School te Gouda : "Praesidium atque decus quae sunt et gaudia vitae - Formant hic animos Graeca Latina rudes" luidt (vrij vertaald) : "Om eens tot steun, sieraad en bron van vreugde in het leven te zijn, vormen Grieks en Latijn hier de nog ruwe geest"'.
| Bron(nen): |
|
