Kwakoe (standbeeld)
Het standbeeld van Kwakoe is een monument voor de afschaffing van de slavernij in Paramaribo. Het beeld staat op de hoek van twee van de drukste verkeersaders, de Zwartenhovenbrugstraat en de Dr. Sophie Redmondstraat, vlakbij de altijd levendige busstandplaats die bekend staat als ‘Ondrobon’. De sculptuur werd onthuld bij het eeuwfeest van de slavenemancipatie, op 1 juli 1963. Onder grote belangstelling onthulde premier J.A. Pengel daags ervoor het beeld ‘Kwakoe’ van Jozef Ludwig Klas (1923-1996). Het beeld stelt een bevrijde negerslaaf voor die zijn ketenen heeft verbroken. ‘Kwakoe’ is de naam voor een man geboren op woensdag; 1 juli 1863 was op een woensdag gevallen.
Om het beeld te realiseren was een Comité Vrijheidsbeeld in het leven geroepen, een damesgezelschap onder leiding van mevrouw U. Breeveld-Silos. Zij was een van degenen die bij de onthulling het woord voerden. Het Jeugdkoor van de Evangelische Broedergemeente en het Mannenkoor Harmonie traden op en de bloemiste L. de Gapadose bood een krans in de kleuren van de Surinaamse vlag aan.
Paramaribo telt veel beelden, maar geen ervan is ooit zo populair geworden als dat van Kwakoe. Het stelt geen bestaand hebbende historische figuur voor (al willen mythenscheppers op websites graag doen geloven dat hij de eerste zwarte grondbezitter van Suriname zou zijn geweest). Het beeld van Klas is door de Afro-Surinamers direct geadopteerd als de beste representatie van de ontworsteling aan hun slavernijgeschiedenis. Het wordt tot op de dag van vandaag met regelmaat voorzien van hoofddeksels en kledingstukken, en dan vooral van de pangi, de kleurige omslagdoeken die nog altijd gedragen worden door de marrons, nakomelingen van slaven die van de plantages waren weggevlucht en die vanuit het binnenland de koloniale overheid belaagden. Het Kwakoe-beeld is met regelmaat het trefpunt voor konmakandra’s, ontmoetingen en manifestaties.
Jozef Klas maakte later ook nog een beeld van Alida, een mooie slavin van wie een borst werd afgesneden door haar jaloerse meesteres, en hij tekende ook voor het beeld van Mama Sranan, een Eenheidsmonument, voorstellende een vrouwenfiguur die haar kinderen omarmd houdt. Maar geen van die beelden verwierf ooit de aantrekkingskracht van het Kwakoe-monument. Dat het grootste Surinaamse festival in Nederland de naam "Kwakoe-festival" kreeg, is ongetwijfeld te danken aan het beeld van Klas.
| Bron(nen): |
|
Voor dit artikel is informatie geput uit: Michiel van Kempen, Paramaribo: slavernijmonument Kwakoe; Herdenking van het slavernijverleden in de Nederlandse West. In: Plaatsen van herinnering. Nederland in de negentiende eeuw. Onder redactie van Jan Bank & Marita Mathijsen. Amsterdam: Bert Bakker, 2006, pp. 238-251. |
