Klapschaats
De klapschaats is een type schaats dat gebruikt wordt bij het langebaanschaatsen. Bij een 'conventionele' schaats is het ijzer op twee punten (voor en achter) bevestigd aan de schoen, bij de klapschaats bij slechts één, aan de neus. Deze ene bevestiging bestaat uit een veer waardoor het ijzer kan 'klappen' en hierdoor langer contact houdt met het ijs.
[bewerk] Uitvinding
De klapschaats werd in 1984 uitgevonden door Gerrit Jan van Ingen Schenau, in de Faculteit voor Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit van Amsterdam. Het originele idee van klapschaatsen is echter veel ouder, er zijn ontwerpen bekend van rond het jaar 1900.
De schaats werd pas in 1996 echt in gebruik genomen, en wel door het Nederlandse damesteam. Voor die tijd werd er vooral lacherig over gedaan. Echter toen Tonny de Jong hier direct baat bij had, volgde de buitenlandse concurrentie snel, en al bij de Olympische Winterspelen van 1998 in Nagano reed iedere schaatser op klapschaatsen. Een ware regen van wereldrecords volgde; menig record werd met meerdere secondes aangescherpt.
Het schaatsen op de klapschaats vereist echter wel een andere manier van schaatsen. Deze overstap viel de ene topschaatser zwaarder dan de andere, en resulteerde erin dat verschillende topsporters hun schaatsen aan de wilgen hingen. Niet altijd voorgoed, overigens. Onder meer de Nederlandse sprinter Gerard van Velde slaagde erin om, na enig oefenen, de techniek alsnog onder de knie te krijgen en weer een factor van betekenis te zijn binnen de wereldtop.
[bewerk] Het voordeel van de klapschaats
Het grote voordeel van de klapschaats huist in het hefboomeffect. Bij de klapschaats ligt het scharnierpunt van de voet op het scharnier van de schaats (onder de voorvoet, het 'natuurlijke' scharnierpunt). Bij een conventionele schaats ligt het scharnierpunt op de punt van het ijzer. Dat punt ligt eigenlijk te ver naar voren om als een goede hefboom te kunnen dienen, het wordt dan erg zwaar om je voet over dat punt heen te kunnen tillen. Bij de klapschaats ligt dat punt dus op een efficiëntere plaats, hierdoor is elke klap 'raker'.
