Kerstman
De figuur van de Kerstman is in Nederland nog maar kort deel van de kersttradities, maar hij heeft inmiddels een prominente plaats verworven op kerstkaarten, in etalages, in kerstmuziek en elders.
De figuur gaat terug op Sinterklaas, die door Nederlandse kolonisten werd meegenomen naar de Verenigde Staten en daar Santa Claus ging heten. De kolonist die veel heeft bijgedragen aan het beeld van de kerstman als een gezellige baas met een witte baard, is een Nederlandse professor die in New York is gaan wonen. In 1822 beschreef hij in een gedicht, aan zijn kinderen, de heilige Sint-Nicolaas, als een oud gezellig mannetje met een rode neus, rode wangen en een witte baard. Het jaar erna verscheen het gedicht in druk in een Amerikaans weekblad. Ruim 20 jaar later werd het gedicht herdrukt - toen met een tekening erbij van deze kindervriend. Dat was het startschot voor duizenden tekeningen van Santa Claus, zoals de Amerikanen hem noemen.
Het zijn ook de Amerikanen die het uiterlijk van de Kerstman bepalen. De uit Europa geimporteerde Sinterklaas krijgt al gauw een muts in plaats van de mijter. Ook de staf verdwijnt. Een lange tijd heeft de Kerstman een lang gewaad met mantel gedragen.
Reclamecampagnes, met name die van Coca Cola in de jaren dertig, gaven de figuur zijn huidige uiterlijke kenmerken.
De Kerstman heeft dezelfde vrijgevigheid als Sinterklaas, al was dit in eerste instantie meer gericht op volwassenen in plaats van op kinderen.
De Amerikaanse versie van de Kerstman, die is voorzien van een arreslee en rendieren, verdringt in Europa een oorspronkelijker figuur (de Duitse Weihnachtsmann die ook Scandinavische tegenhangers heeft, zoals de Finse Joulupukki). De "Nederlandse" Kerstman kan echter als een uitsluitend Amerikaans fenomeen worden geduid.
Waar Sinterklaas nog uit het warme Spanje komt, ligt de woonplaats van de Kerstman noordelijker. Volgens Amerikaanse vertellingen woont hij op de Noordpool of in Finland. Volgens Denen woont Julemanden (de kerstman) in Groenland, dat deel van het Deense koninkrijk uit maakt. In Rusland is er Grootvadertje Vorst (Ded Moroz) die samen met zijn kleindochter sneeuwwitje (of sneeuwvlokje; snegoerotsjka) op 31 december cadeaus uitdeelt en waarvan de woonplaats in de bossen bij Veliki Oestjoeg (Noord-Rusland) ligt.
