Kathedraal van Sens

Interieur van de kathedraal, Jean-Baptiste Camille Corot, ca. 1874

De Kathedraal van Sens (Cathédrale Saint-Étienne de Sens) is de eerste vroeg-gotische kathedraal van Frankrijk, gelegen in Sens, in het departement Yonne in Bourgondië, Frankrijk. De kathedraal is gewijd aan de martelaar Stefanus.

[bewerk] Bouwgeschiedenis

De bouwgeschiedenis van de kathedraal van Sens loopt parallel met die van het koor van de basiliek van Saint-Denis, waarmee abt Suger de beslissende stap zette naar de gotische bouwkunst.

De kleine provinciestad die Sens nu is, in het uiterste noordwesten van Bourgondië, was vroeger een stad van aanzien, want het was zetel van de aartsbisschop die het recht had de koning de zalven, de Franse bisschoppensynode bijeen te roepen en Abélard als ketter te veroordelen (in 1104).

De toenmalige aartsbisschop Henri Sanglier besloot in 1130 een nieuwe kathedraal in Sens te (laten) bouwen. Abt Suger van Saint-Denis kwam rond diezelfde tijd op precies hetzelfde idee. Alleen stond zijn kerk er al, en werd het nieuwe koor in 1144 ingewijd, in aanwezigheid van de opvolgende aartsbisschop van Sens, Hugues de Toncy.

Onder de indruk van de prestaties in Saint-Denis zat er aanvankelijk vaart in. In 1164 kon paus Alexander III het hoofdaltaar inwijden, maar pas tussen 1175 en 1180 werd het schip voltooid en in 1230 de westgevel. De bouwers hadden veel pech want niet alleen vernielde een enorme brand in 1184 een gedeelte van de kerk, maar stortte in 1268 de zuidelijke toren in.

Toch wordt de kathedraal van Sens de inspiratiebron van die van Canterbury, de meest 'Franse' van alle Britse kathedralen, waar bouwmeester Guillaume de Sens werfleider werd in 1175.

Daarna blijft het even stil. Pas rond 1490 krijgt bouwmeester Martin de Chambigues opdracht het dwarsschip te bouwen. Rond 1520 worden de flamboyante noord- en zuidgevel voltooid. En rond 1537 worden de eerste sporen van de renaissance duidelijk in een kleine bekroning van de zuidelijke toren aan de westgevel.

[bewerk] Stijl

De kathedraal van Sens mag dan wel de eerste gotische kathedraal worden genoemd, toch zijn er veel niet-gotische stijlelementen, zoals de uitgesproken breedte van de kerk, slechts één uitspringende hoofdkapel in het oosten, en de opstand van het schip dat drie verdiepingen telt (terwijl de meeste vroeg-gotische kerken er vier hebben: arcadenrij, galerij, triforium en lichtbeuk).

[bewerk] Beeldhouwwerk

Behalve vanwege de architectuur is deze kathedraal van Sens ook de aandacht waard om het beeldhouwwerk. In het middenportaal is alleen het beeld van de heilige Stefanus intact gebleven, de rest hebben de beeldenstormers van de Revolutie min of meer beschadigd. Het beeld staat voor de stijl van rond 1200 waarbij men de lichamelijkheid van de mens herontdekte. De beelden van het noordelijk zijportaal hebben veel minder realistisch afgebeelde plooien, maar zijn ook de moeite waard. Er staan hoofdzakelijk scènes uit het leven van Johannes de Doper afgebeeld. In het middenportaal staat een meer wereldlijk programma; een kalender, de zeven vrije kunsten, een kosmografische cyclus. Op de deurposten merkt de bezoeker de wijze en de dwaze maagden op. In de kerk staat ook een standbeeld van Thomas Becket, toenmalig hoofd van de Engelse kerk en aartbisschop van Canterbury.