Kasteel Croy

Kasteel Croy is een thans niet meer bewoond kasteel in Noord-Brabant, gelegen bij Aarle-Rixtel, dat onder de gemeente Laarbeek valt, grenzend aan de gemeente Helmond. Van 1642 tot 1968 behoorde Croy onder de toenmalige gemeente Stiphout (thans gemeente Helmond). Sinds 1795 wordt er bier gebrouwen. Ook wordt de oorspronkelijke kudde Rambouillet-merino-schapen in ere hersteld.

De oudste delen van kasteel Croy stammen vermoedelijk uit het midden van de vijftiende eeuw. In 1472 bezat Rutger van Erp op Strijp een slotje met hoeve, ongeveer 20 bunder groot. In 1477 verkocht hij het slotje aan Jacob van Croy. Jacob stamde uit de familie Croÿ, onderdeel van de Bourgondische hofadel. In 1436 werd hij op het kasteel van Chimay in België geboren als zoon van Jean II de Croy, prins van Chimay. Jacob was tevens onder meer Domheer van Keulen en bisschop van Kamerijk (Kamerijk in het tegenwoordige Frans-Vlaanderen). De Croy is echter slechts 17 jaar eigenaar geweest van het "slotje", want in 1494 verkocht De Croy het kasteel aan Cornelis I van Bergen. Waarschijnlijk is Cornelis degene geweest die het kasteel in zijn definitieve omvang heeft laten bouwen. Tevens liet Cornelis het poortgebouw bouwen aan de andere kant van de gracht, vlàkbij de huidige Franse boerderij (momenteel een restaurant, De Croyse Hoeve).

Door de vele jaren heen hebben verschillende adellijke families het imposante kasteel bewoond. De laatste adellijke familie was de familie Van der Brugghen. De nieuwe eigenaar van Croy werd in 1772 Jan Anthonie van der Brugghen. Van der Brugghen werd op 5 januari 1747 in Indonesië te Rembang (Java) geboren als zoon van Dirk Willem van der Brugghen. Zijn vader was opperkoopman en gezaghebber te Soerabaja. In 1758 vertrok het gezin Van der Brugghen naar Nederland. In 1770 trouwde Jan Anthonie met met Maria Fortunee le Boulenger, stammend uit Franse adel.

In 1778 verkocht Jan Anthonie het kasteel aan zijn halfbroer Johan Carel Gideon van der Brugghen (in verband met de dood van hun moeder), die in 1753 te Colombo, Ceylon, werd geboren. Carel Gideon was gehuwd met Margaretha Geertruide Falck, bij wie hij 4 kinderen kreeg, namelijk Johan Gideon, George Tammo, Johanna Carolina en Louis Carel Auguste. In 1809 kreeg hij Frans bezoek: Koning Lodewijk Napoleon bracht een bezoek aan Croy. Onderweg had hij het dorp Aarle-Rixtel bezocht, waar toen de pest heerste. Lodewijk Napoleon was vriendelijk voor de burgers van Aarle-Rixtel. Hij liet er onder meer 2000 dekens uitdelen en schonk een grote som geld aan de lijdende, zieke bevolking.

Kasteel Croy in 2006

Inmiddels was Johan Carel tevens eigenaar geworden van goederen in de gehuchten Binderen en Kruisschot. Op Binderen liet Carel Johan diverse vloeiweiden aanleggen waarbij hij gebruik maakte van het kalkrijke water van de Zuid-Willemsvaart. Johan Carel was daarnaast tevens een schapenfokker. Zodoende liet hij een groot aantal Spaanse rammen overkomen om die te kruisen met de Kempische heideschapen. Eén van de drie zonen van Jonker van der Brugghen was George Tammo van der Brugghen. Hij werd op 1 december 1784 in Utrecht geboren. Hij vocht onder andere als tweede luitenant bij het tweede regiment lansiers van de Franse keizerlijke garde. Zijn voorlopig laatste gevecht was de slag bij Waterloo (België), aan de Nederlandse kant. Tijdens deze grote slag raakte hij ernstig gewond. In 1840 werd hij gepensioneerd en was hij inmiddels teruggekeerd op Croy, waar 24 jaar later, hij op 14 augustus 1864, overleed.

Freule Johanna Carolina van der Brugghen (Constance genoemd) was de enige dochter van jonker Johan Carel. Zij werd in Utrecht geboren en protestants gedoopt. Ze had echter een bijzonder oecomenische instelling. Als laatste telg van de familie Van der Brugghen bleef ze op het kasteel achter. Zij liet zich in 1871 katholiek dopen. Twee jaar later overleed ze. In Constance's testament liet ze vastleggen dat het kasteel onderdak zou moeten bieden aan 20 Stiphoutse en 10 Aarle-Rixtelse ouderen. Haar wens kwam uiteindelijk in vervulling, want in 1873 namen de "zusters van Liefde", die inmiddels de Mariëngaarde in Aarle-Rixtel hadden betrokken, de zorg op zich voor de oudjes onder de mantel van het Stiphoutse. Het armenbestuur heet nu Stichting Geloof Hoop en Liefde. In 1990 werd het kasteel van binnen grondig gerestaureerd en kreeg het de bestemming van kantoor. Het wordt niet meer bewoond.