Kabinetsformatie
Direct na de Nederlandse Tweede-Kamerverkiezingen begint de kabinetsformatie. De Koning, dat is momenteel sinds 1980 Koningin Beatrix, vraagt advies over een nieuw te vormen kabinet aan de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, de vicepresident van de Raad van State en de fractievoorzitters in de Tweede Kamer. De Koning verzoekt vervolgens een of meerdere informateurs om de mogelijkheden te onderzoeken van een nieuw kabinet dat op voldoende steun in de Kamer kan rekenen. Bij Koninklijk Besluit worden ministers en staatssecretarissen benoemd, over de (in)formatie zelf bestaan geen wettelijke bepalingen of regels.
Inhoud |
[bewerk] Verkennende fase: kabinetsinformatie
De informateur onderzoekt welke combinaties van politieke partijen mogelijk zijn om tot een nieuwe regeringscoalitie te komen. Hij voert hiervoor gesprekken met de fractievoorzitters en doet daarvan verslag aan de Koning. Zij geeft daarna meestal een nieuwe opdracht aan dezelfde of een andere informateur. De informateur gaat onderhandelen met de fractievoorzitters van de coalitie die het meest haalbaar lijkt. Onderwerpen van de onderhandelingen zijn het regeringsprogramma en de verdeling van de posten. Het resultaat hiervan is een concept-regeerakkoord, dat de informateur opneemt in het eindverslag aan de Koning. De informateur beveelt hierin ook een formateur aan. Vaak is dit de toekomstige minister-president.
Als de onderhandelingen geen resultaat opleveren, kan de informateur zijn opdracht teruggeven aan de Koning, die dan op basis van adviezen een nieuwe informateur aanwijst. Het is overigens ook mogelijk dat direct een formateur wordt aangewezen en de informatiefase wordt overgeslagen.
[bewerk] Formateur vormt kabinet
Zodra de beoogde coalitiepartners een concept-regeerakkoord zijn overeengekomen, verzoekt de Koning de formateur een kabinet te formeren. De formateur benadert vervolgens, in overleg met onderhandelaars van de toekomstige coalitie, kandidaat-ministers en kandidaat-staatssecretarissen.
In de gesprekken wordt aan de kandidaten gevraagd of ze de afspraken in het regeerakkoord ondersteunen.
Daarnaast wordt volgens een vaste procedure nagegaan of er voor de kandidaat mogelijke bezwaren zijn om als minister of staatssecretaris tot het kabinet toe te treden. Zo moet de kandidaat alle betaalde en onbetaalde nevenfuncties neerleggen en afstand doen van (de zeggenschap in) overige zakelijke of financiële belangen. Ten slotte stelt de formateur de vraag of er nog andere feiten 'uit heden of verleden' zijn, 'die op enig moment van negatieve invloed kunnen worden op het functioneren van de kandidaat als bewindspersoon, dan wel het kabinet in een moeilijke situatie zouden kunnen brengen'.
Als de nieuwe ministersploeg compleet is, komen zij bijeen in een constituerende vergadering. Tijdens deze vergadering onderschrijven de ministers het regeerakkoord. In het eindverslag aan de Koning vermeldt de formateur welke ministers en staatssecretarissen bereid zijn toe te treden tot het nieuwe kabinet.
[bewerk] Presentatie kabinet
Is dit alles met succes volbracht, dan wordt de nieuwe ministersploeg officieel aan het staatshoofd en het volk gepresenteerd (met de traditionele bordesscène) en worden ministers en staatssecretarissen in het parlement beëdigd. De minister-president legt namens de regering in de Tweede Kamer verantwoording af over de formatie in de regeringsverklaring.
[bewerk] Koning ontslaat en benoemt kabinet
De Koning tekent de Koninklijke Besluiten waarin de ontslagaanvraag van vertrekkende bewindspersonen wordt geaccepteerd en nieuwe bewindspersonen worden benoemd.
[bewerk] Verloop van kabinetsformaties
In de Wikipedia vindt u een historisch overzicht van de kabinetsformaties in Nederland.
[bewerk] Beknopt overzicht van de kabinetsformatie
- Tweede-Kamerverkiezingen
- De Koning wint advies in van de vicepresident van de Raad van State
- De Koning wint advies in van de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer
- De Koning wint advies in van de fractievoorzitters in de Tweede Kamer
- De Koning benoemt een informateur
- De informateur doet zijn onderzoek en brengt verslag uit
- De Koning benoemt een formateur
- De formateur en de coalitiepartners stellen een regeerakkoord op
- De ministerschappen en staatssecretariaten worden verdeeld
- Het kabinet houdt een constituerend beraad
- De niet-terugkerende ministers wordt ontslag verleend
- De nieuwe ministers en staatssecretarissen worden beëdigd door de Koning
- Regeringsverklaring en debat in de Tweede Kamer
- Regeerperiode (maximaal 4 jaar)
- De termijn is ten einde of het kabinet komt ten val
- Als het kabinet gevallen is volgt eventueel een lijmpoging. Als die slaagt gaat de regeerperiode verder.
- Het kabinet biedt ontslag aan en wordt demissionair.
- Nieuwe verkiezingen voor de Tweede Kamer
| Bron(nen): |
|
|
Kabinetsformaties Nederland |
|
|---|---|
|
2002 - 2003 - Midden 2006 - Eind 2006 |
|
