John Wyclif
John Wycliff (Spreswell (Yorkshire), 1330 - Lutterworth, 31 december 1384) (ook wel geschreven als John Wycliffe) was een Engelse kerkhervormer die als professor in de theologie aan de universiteit van Oxford de wijsbegeerte wilde terugbrengen tot de bijbel en de kerkvaders.
De bijbel was voor Wyclif de enige norm voor de waarheid. Hij vertaalde deze daarom met anderen in het Engels.
Hij maakte onderscheid tussen de eeuwige kerk en haar aardse gestalte. De aardse kerk mocht volgens hem geen bezit hebben. De goederen die zij bezat diende zij terug te geven aan de oorspronkelijke eigenaren, wat Wyclif veel steun bezorgde van de Engelse adel.
De kerk bestond volgens hem uit door God uitverkorenen. De aardse kerk als instituut had geen invloed op deze uitverkiezing en zij kon dan ook niet via haar priesters en andere geestelijken het heil bemiddelen aan de mensen. Daarom keerde Wyclif zich tegen de kerkorganisatie, tegen de orden en tegen de positie van de paus als hoofd van de kerk. Ook bestreed hij de pretentie van de paus dat deze alle wereldlijke macht bezat en dat de vorsten aan hem ondergeschikt waren. Voor hem was de paus de verpersoonlijking van de antichrist.
Hij wees de leer van de transsubstantiatie af, die stelt dat bij de viering van de eucharistie brood en wijn door de consecretie door een gewijd priester in het lichaam en bloed van Jezus Christus veranderen.
Deze opvattingen riepen een felle reactie op van de kerkelijke leiders. Wyclif werd uit Oxford verbannen en op een synode in 1382 te Londen werd hij ter dood veroordeeld. Machtige vrienden voorkwamen de uitvoering van het vonnis. Maar de arm van de kerk reikte ver. Posthuum werd zijn lichaam toch nog opgedolven en verbrand, ter uitvoering van een veroordeling van Wyclifs opvattingen door het concilie van Konstanz (1414-1418).
Na zijn dood zijn de "Lollards" in de geest van Wyclif verder gegaan met het preken in de volkstaal.
Wyclifs opvattingen over met name de ambten en de wereldlijke macht van de kerk hadden grote invloed op het denken van Jan Hus. Deze deelde echter niet Wyclifs visie op de mis.
Heden ten dage is er een bijbelvertalingsorganisatie die naar hem is vernoemd en die de bijbel in diverse talen overzet (de Wycliffe Bijbelvertalers).
