Joh. Enschedé

Koninklijke Joh. Enschedé is een drukkerij van waardepapieren en beveiligde documenten, gevestigd te Haarlem.

Op 21 juni 1703 trad Izaak Enschedé toe tot het gilde van boekdrukkers in Haarlem. Zijn drukkerij was al snel actief in het drukken van boeken met bijzondere lettertekens, zoals Hebreeuws, Braille, muziek en wetenschappelijke notaties. Daarvoor had het een eigen lettergieterij, en ook kocht het veel andere lettergieterijen op. J.M. Fleischman ontwierp voor het bedrijf een muziekschrift dat het aloude graveren van muziek moest vervangen, maar het bleek economisch niet haalbaar. Van 1737 tot 1940 gaf het de Oprechte Haarlemsche Courant uit. In de 19e eeuw ontwikkelde het drukmethoden voor Javaans en Japans schrift. Letterontwerper Jan van Krimpen ontwierp het lettertype Lutetia, waarmee het bedrijf in 1925 internationale prijzen won. Sem Hartz en Bram de Does zijn andere bekende ontwerpers die bij Enschedé in dienst waren.

In 1769 drukte Joh.Enschedé obligaties voor de gemeente Haarlem, en in de jaren daarna steeds meer waardepapieren. In 1810 drukte het bedrijf voor het eerst bankbiljetten, voor Nederlands Oost- en West-Indië. Voor de beveiliging werd het muziekschrift van Fleischmann gebruikt. In 1866 drukte het de eerste Nederlandse postzegels. In de 20e eeuw werkt men samen met staatsdrukkerij Sdu voor het drukken van paspoorten en rijbewijzen. De Nederlandse bankbiljetten raken internationaal bekend om hun beveiliging, vooruitstrevende vormgeving en kleurigheid. Daarnaast drukte het onder andere distributiebonnen, schoolplaten, boekenbonnen, reclamedrukwerk.

Het bedrijf is bijna 300 jaar lang gevestigd geweest aan het Klokhuisplein vlakbij de Grote Markt in de Haarlemse binnenstad, maar verhuisde in de jaren 1980 naar het industrieterrein Waarderpolder aan de rand van de stad. Het bedrijf heeft een grote collectie van haar oude producten en ontwerpen bewaard.

Joh. Enschedé is (anno 2005) gedeeltelijk eigendom van de familie Enschedé en gedeeltelijk van NPM Capital. Tot in de jaren 1990 was ook een lid van de familie Enschedé directeur. In het kader van de digitale technologieën richtte het in 1999 een aparte divisie op, Johan Enschedé Security Solutions, voor het werken aan digitale echtheidskenmerken.

[bewerk] Literatuur

• Voor stad en staat: Joh. Enschedé 2003-1703: beelden van driehonderd jaar bedrijfsgeschiedenis / [auteurs Frans Willem Lantink, Koosje Sierman, Johan de Zoete; beeldred. Jan Roest; fotogr. Frank van Biemen; vert. Engels De schrijfmachine, Pete Botman; eindred. Marianne Lahr; coördinatie Jos Rath ... et al.] (2003)
• Letterproeven van Nederlandse gieterijen uit de Bibliotheek van de KVB en andere verzamelingen in de Universiteitsbibliotheek Amsterdam met geschiedenissen van de firma's = Dutch typefounders' specimens from the Library of the KVB and other collections in the Amsterdam University Library with histories of the firms represented / geschreven en bezorgd door, written and ed. by John A. Lane & Mathieu Lommen; samengest. door, comp. by John A. Lane, Mathieu Lommen & Johan de Zoete (1998)

[bewerk] bronnen|bronvermelding

• Website van Joh. Enschedé
• Website van Joh. Enschedé Amsterdam
• Website van Joh. Enschedé Van Muysewinkel
• Persbericht van Teylers Museum

}}