Janum
|
||
| Gemeente | Ferwerderadeel | |
| Stadsdeel | {{{stadsdeel}}} | |
| District | {{{district}}} | |
| Coördinaten | ||
| Coördinaten | {{{coördinaten}}} | |
| Oppervlakte | ||
| - Land | {{{opp land}}} km² | |
| - Water | {{{opp water}}} km² | |
| Inwoners | 60 | |
| Dichtheid | ||
| Postcode | {{{postcode}}} | |
| Website | ||
Janum (Fries: Jannum ) is een dorp in de gemeente Ferwerderadeel, provincie Friesland (Nederland). Het ligt ten zuidoosten van Reitsum. Op 1 januari 2004 telde Janum 60 inwoners. Het maakte lange tijd deel uit van Dantumadeel, maar werd bij de gemeentelijke herindeling van 1984 bij Ferwerderadeel gevoegd. Het wordt sindsdien soms tot de Vlieterpen gerekend.
[bewerk] Geschiedenis
Janum is waarschijnlijk al sinds de 13e eeuw bewoond. Veel dorpen in het gebied vielen onder de Norbertijner kloosters Lidlum of Mariëngaarde, maar Janum viel onder het Cisterciënzer klooster Klaarkamp dat veel macht had in de regio en dat de pastoor van Janum benoemde. (Het was overigens geen uithof van Klaarkamp.) Ook andere machtigen uit Dantumadeel hadden bij Janum stukken grond, die ze verpachtten. Zo werd Janum een deel van Dantumadeel, hoewel het ten noorden van de Dokkumer Ee ligt.
Na de Reformatie vormde Janum met Birdaard een kerkelijke gemeente.
Janum was een belangrijke schakel in de verbinding tussen Leeuwarden, Ferwerd en Dokkum.
Van der Aa noemt een aantal van 100 inwoners. Bij de volkstelling van 1744, waren het er 44.
[bewerk] De kerk
De Romaanse kerk van Janum is rond 1300 gebouwd, maar het koor is ouder en dateert van ongeveer 1200. De kerk bestond uit twee delen. Het ene deel was bestemd voor de lekenbroeders van het klooster en het andere deel was bestemd voor de geestelijken. In de tweede helft van de 16e eeuw is er aan de kerk het nodige veranderd.
In de loop van de tijd raakte de kerk steeds meer verwaarloosd. Tussen 1942 en 1944 is hij onder leiding van architect J.J.M. Vegter gerestaureerd. Een bijkomend voordeel was dat de bouwvakkers die bij de restauratie waren betrokkenen niet naar Duitsland konden worden gestuurd. De belangrijkste wijziging die Vegter heeft doorgevoerd was het aanbrengen van een hangende klokkenstoel aan de westzijde van de kerk. Hier hangt nu de klok uit 1489 in. Verder heeft Vegter geprobeerd de kerk terug te brengen in zijn middeleeuwse staat.
Na de restauratie moest voor het kerkgebouw een bestemming worden gevonden. In 1947 stichtte het Fries Museum er een dependance. Janum kreeg zo een kerkmuseum, met de op een na grootste collectie van sarcofagen, deksels en stenen grafkisten. De oudste stukken uit de collectie dateren uit de 12e eeuw.
Later heeft het Fries Museum de dependance afgestoten. De Stifting Monuminten Ferwerdadiel heeft het museum onder zijn hoede genomen en heeft ook het kerkgebouw gekocht, dat nog altijd in handen was van de Hervormde Gemeente Birdaard/Janum.
Bij de kerk staan drie diakoniewoningen uit de 17e eeuw. Deze zijn gerestaureerd en zijn ingericht als vier vakantieverblijven voor mensen die landelijke rust zoeken.
Janum heeft wegens de bijzondere bebouwing een beschermd dorpsgezicht. Na de gemeentelijke herindeling van 1984 is aansluiting gezocht bij de Vlieterpen.
|
|
 |
|---|---|
|
Steden, dorpen en gehuchten |
|
|
Buurtschappen |
|
|
Friesland (Fryslân): Steden en dorpen | Nederland: Provincies | Gemeenten |
|
