Hugo Pos

Hugo Pos (Paramaribo, 28 november 1913 — Amsterdam, 11 november 2000) was een Surinaams jurist en schrijver.

Pos ging in 1925 naar Nederland om in Leiden en later ook Parijs rechten te studeren. In de oorlogsjaren verbleef hij in Engeland, in Indonesië met zijn ontluikende onafhankelijkheidsstrijd en in Japan ter berechting van oorlogsmisdadigers. Was later in Suriname en in Nederland werkzaam als rechter. In Oost en West en Nederland (1986) vertelt hij tegen Jos de Roo over al die ervaringen.

In zijn naoorlogse, Surinaamse tijd schreef hij onder de schuilnaam Ernesto Albin gedichten in het tijdschrift Soela (1963-1964) en een aantal toneelstukken, onder meer het door hemzelf geregisseerde Vive la Vida (1957). Zijn hoorspel Black and White uit deze tijd werd bekroond. Hij begon pas laat met het schrijven van proza, wel liet hij enkele bibliofiele bundeltjes kwatrijnen het licht zien, later verzameld in Een uitroep zonder uitroepteken (1987) en verschillende andere bundels.

In zijn eerste verhalenbundel Het doosje van Toeti (1985) kijkt hij terug op zijn jeugdjaren in Paramaribo en zijn overtocht naar Holland (één ervan in Verhalen van Surinaamse schrijvers, 1989). De verhalen uit zijn tweede bundel, De ziekte van Anna Printemps (1987) spelen zich overal op de aardbol af. Datzelfde kosmopolitisme vinden we in de bundel essays en reisverslagen die verscheen bij zijn vijfenzeventigste verjaardag, Reizen en stilstaan (1988) waarin hij zich ook bezint op de morele implicaties van de oordelen die hij als vertegenwoordiger van het koloniale gezag moest uitspreken over gekoloniseerden.

Door zijn wijze van observeren zet Pos alles in een relativerend, mild-ironisch daglicht. Hij is een onberispelijk stilist die door een subtiele opbouw en weergave van de feiten het schijnbaar toevallige van de gebeurtenissen tot iets bijzonders weet te maken. AI zijn boeken verschenen bij In de Knipscheer.

Pos schreef voorts het toneelstuk De tranen van Den Uyl (1988) en was jarenlang recensent voor Surinaamse literatuur van het dagblad Het Parool en voor Japanse literatuur van Trouw. Van zijn hand verschenen diverse overzichtsartikelen over de Surinaamse letteren en hij stelde in 1973 het Suriname-nummer van Tirade samen. Hij publiceerde in 1995 zijn autobiografie: In triplo, waarvoor hij de E. du Perron-prijs kreeg. Andere boeken: Van het een (1992), Voordat ik afreis (1993), Gedane zaken (1996), Het verlaten koninkrijk (1996), Voorbij Confucius (1996), Het averechts handelen (1997), Tot in de nde nde graad (1998), De ongewisse tijd (1999), Het talmen van de tijd (2000), Twaalf balladen (2005).

[bewerk] Over Hugo Pos

• Bert Peene, 'Hugo Pos'. In: Kritisch Lexicon van de Moderne Nederlandstalige Literatuur, afl. 46, augustus 1992. (Biografie, beschouwing, primaire en secundaire bibliografie)
• Michiel van Kempen, Een geschiedenis van de Surinaamse literatuur. Breda: De Geus, 2003, deel I, pp. 528-530, 548-549, deel II, pp. 736, 923, 1116-1124.

[bewerk] Zie ook

• Surinaamse literatuur

Bron(nen):

Dit artikel is – met toestemming van de auteur – gebaseerd op een lemma uit Michiel van Kempen, Surinaamse schrijvers en dichters (Amsterdam: De Arbeiderspers, 1989).