Horen
- Dit artikel gaat over de zintuigelijke waarneming horen. Zie Horae voor de godinnen.
Horen is het waarnemen van geluid met het zintuig oor.
[bewerk] Het proces van horen
Vanuit de buitenlucht komt het geluid via de oorschelp en het gehoorkanaal op het trommelvlies terecht. Dat gaat hierdoor een beetje trillen. Het trommelvlies zit tussen het gehoorkanaal en het middenoor. In het middenoor liggen 3 kleine botjes (hamer, aambeeld, stijgbeugel) tussen het trommelvlies en het ovale venster van het binnenoor. Deze botjes brengen de bewegingen van het trommelvlies over naar het ovale venster. Het binnenoor wordt slakkenhuis genoemd vanwege zijn spiraalvorm. Het slakkenhuis is gevuld met vloeistof en is ongeveer 4 cm lang. In het slakkenhuis zit het basilair membraan, waarop meer dan 10.000 haarcellen zitten. De haren van deze cellen gaan door de geluidsgolven in de vloeistof van het slakkenhuis bewegen en vertalen deze beweging in zenuwsignalen. De zenuwsignalen worden door de gehoorzenuw naar het gehoorcentrum in de hersenen doorgegeven.
Het basilair membraan is breder aan het uiteinde dan aan de basis bij het ovale venster. Daardoor heeft het membraan een variërende stijfheid met de lengte. Het slakkenhuis wordt smaller naar het uiteinde toe. Dit alles heeft tot gevolg dat de tere haarcellen op verschillende posities op het membraan reageren op verschillende frequenties. Deze haarcellen worden niet geregenereerd zoals veel andere cellen in het lichaam. Ze kunnen daardoor onherstelbaar beschadigd worden door hoge geluidsdoses. Dit kan diverse gehoorstoornissen tot gevolg hebben.
Algemeen wordt gesteld dat het menselijk gehoor in staat is om frequenties van 20 Hz tot 20 kHz waar te nemen. Dit kan echter van persoon tot persoon variëren, en wordt mede beïnvloed door leeftijd, gezondheid en mogelijke gehoorbeschadingen door welke oorzaak dan ook. Sommige mensen zijn in staat om tonen tot 22 kHz waar te nemen, anderen komen niet verder dan 16 kHz. Frequenties die binnen het bereik van het menselijk gehoor liggen worden vaak aangeduid met de term audio. Frequenties die daar bovenuit gaan worden ultrasoon genoemd, frequenties die er onder liggen heten infrasoon.
Mensen kunnen door de vorm van hun uitwendige oor en door het gebruik van beide oren, horen waar het geluid vandaan komt. Dit noemt men richtinghoren.
Afwijkingen van het gehoor kunnen worden vastgesteld met een audiologisch onderzoek.
