Herophilos van Chalcedon
Herophilos van Chalcedon, ook wel Herophilus van Chalcedon, genoemd, was een Griekse geneesheer die geboren werd te Chalcedon (in Klein-Azië) rond 335 v.Chr. en stierf in 280 v.Chr. Hij was een leerling van Praxagoras van Cos en was werkzaam in Ptolemaïsch Egypte waar de Diadochen een politiek van wetenschappelijke en culturele vooruitgang voerden.
Hij wordt beschouwd als de grondlegger van de anatomie en de stichter van de Alexandrijnse school voor geneeskunde. Hij was de eerste die systematisch dissecties uitvoerde op mensen en mogelijk ook vivisecties. Omwille van zijn ontledingen op mensen kreeg hij vaak een negatief beeld. Zo beschouwde de christelijke auteur Tertullianus hem als een menselijke beul die de menselijke soort haatte uit liefde voor de kennis. Galenus verwees ook vaak naar hem en ook Celsus had een vrij positief beeld over hem.
Van zijn negen werken is niets bewaard, maar via derden weten we toch heel wat over zijn onderzoekingen:
- De hersenen: hij onderzocht de hersenen en beschouwde ze als het centrum van het zenuwstelsel en beschreef de wijnpers van Herophilus of de torcular Herophili. Daarnaast beschreef hij het rete mirabile, een netwerk van bloedvaten en zenuwen die o.a. bij koeien voorkomt. Volgens hem kwam dit ook voor bij de mens. Deze theorie werd door anderen overgenomen en bleef zo circuleren tot in de Nieuwe Tijden.
- Zenuwen: hij maakte een onderscheid tussen de motorische en sensorische zenuwen en onderscheidde de zenuwen van de pezen en bloedvaten.
- Onderzoeken op het oog, de lever, de alvleesklier, de speekselklieren en de seksuele organen en de twaalfvingerige darm.
