Hefbrug

Animatie van het openen en sluiten van een Hefbrug

Hefbrug over de Gouwe bij Alphen aan den Rijn, ter hoogte van de kruising met de Oude Rijn. Direct achter de brug ligt de draaibrug in de spoorlijn

Een hefbrug is een beweegbare brug waarbij het brugdek beweegt langs de verticale as. Het brugdek, bij een hefbrug val geheten, kan in zijn geheel horizontaal omhoog gehesen worden, teneinde de scheepvaart doorgang te verlenen (met beperkte doorvaarthoogte). In de torens die aan weerszijden op de oevers zijn gebouwd, hangen contragewichten die als het dek verticaal omhoog gebracht wordt, naar beneden zakken.

Om te voorkomen dat het brugdek scheef omhoog getrokken wordt, met kans op klemmen en vastlopen, is er nog een systeem met rechthoudkabels aanwezig. Deze kabels lopen vanaf de punten van de torens naar beneden, over katrollen langs het brugdek naar de voet van de andere toren en daar zijn ze verankerd.

Het nadeel van hefbruggen is dat ze altijd een beperking vormen in de doorvaarthoogte en vaak ook in de doorrijhoogte als de torens als portaal dwars over de weg of spoorlijn zijn uitgevoerd. Een basculebrug met kelder of draaibrug heeft deze beperkingen niet. Als de bascule (gewicht) dwars over de weg is uitgevoerd, zoals bij een rolbasculebrug, kent deze ook een hoogtebeperking.

[bewerk] Hefbruggen in Nederland

[bewerk] Spoorwegen

• Abcoude: Geinbrug (spoorlijn Amsterdam-Utrecht) (vervangen door aquaduct, niet meer beweegbaar)
• Coevorden: Stadsgrachtbrug (spoorlijn Zwolle-Coevorden)
• Doetinchem: Oude IJssel (spoorlijn Arnhem-Doetinchem)
• Dordrecht
  • Moderne hefbrug met vier treinsporen (spoorlijn Rotterdam-Dordrecht). Deze brug is in 1996 gebouwd, met een bouwduur van 9 maanden. Een miniatuuruitvoering hiervan staat in Madurodam.
  • Dordrecht: Wantijbrug (spoorlijn Geldermalsen-Dordrecht)
• Gouda: Hoge Gouwebrug (spoorlijn Gouda-Rotterdam/Den Haag)
• Bij Heerhugowaard (Butterhuizen) ligt een hefbrug (spoorbrug) over het kanaal Omval - Kolhorn, BOL-brug geheten.
• Helmond: Zuid-Willemsvaart (spoorlijn Helmond-Eindhoven)
• Maastricht: Maasbrug (spoorlijn Maastricht-Lanaken)
• Nieuw Amsterdam: Verlengde Hoogeveense Vaart (spoorlijn Zwolle-Emmen)
• Nieuwerbrug: Dubbele Wiericke (spoorlijn Woerden-Leiden)
• Rotterdam:
  • Botlekbrug, Calandbrug (Havenspoorlijn)
  • Ook in Rotterdam ligt een hefbrug, de oude spoorbrug over de Koningshaven, De Hef genoemd, gebouwd tussen 1925 en 1927. Inmiddels een monument (buiten gebruik).
• Veghel: Zuid-Willemsvaart (spoorlijn Boxtel-Veghel)
• Zwolle: IJsselbrug (spoorlijn Amersfoort-Zwolle)
• Zutphen: IJsselbrug (spoorlijn Arnhem-Zutphen)

[bewerk] Wegverkeer

• Over de Gouwe (Zuid-Holland) liggen drie hefbruggen voor het wegverkeer.Te Alphen aan den Rijn, Boskoop en Waddinxveen. Deze zijn allemaal aangewezen als rijksmonument.
• In Amsterdam liggen hefbruggen aan de De Ruijterkade/Oostertoegang (daterend uit 1930) en aan de Oude Schans/Prins Hendrikkade (daterend uit 1940). Beide bruggen zijn monumenten.
• Eindhoven: de geklonken ijzeren hefbrug over het Eindhovens Kanaal dateert uit 1932.
• Van de lange brug (Stadsbrug) over de IJssel tussen Kampen en IJsselmuiden is een gedeelte een hefbrug.
• Bij Oterleek ligt een hefbrug, met zeer bescheiden afmetingen, over de ringvaart van de Schermer.
• Spijkenisse: de Spijkenisserbrug over de Oude Maas.
• Utrecht: Nelson Mandelabrug (Merwedekanaal)
• Zutphen, de oude IJsselbrug.

De Hefbrug bij Oterleek	BOL-brug Heerhugowaard	Hoge Gouwebrug	Koningshavenbrug Rotterdam
Nelson Mandelabrug Utrecht	Hefbrug bij Waddinxveen