Hedel
|
|||||||
 |
|||||||
| Provincie |  Gelderland |
||||||
| Gemeente | Maasdriel | ||||||
| Inwoners | 4610 (1 jan 2006) | ||||||
| Geografische ligging | 51°45' NB 5°15'30" OL | ||||||
| Geografische ligging | {{{coordinaten}}} | ||||||
| Stadsrechten (lijst) | {{{stadsrechten}}} | ||||||
| Belangrijke verkeersaders | A2, N831, Oude-Rijksweg | ||||||
| Netnummer | 073 | ||||||
| Postcodes | 5321 | ||||||
Hedel (Hèl in de volksmond) is een dorp, gelegen aan de Maas. Het dorp telt 4610 (2006) inwoners. Sinds 1 januari 1999 behoort het tot de gemeente Maasdriel. Tot het dorp behoort ook de buurtschap Californië.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Hedel wordt voor het eerst in een schriftelijke bron genoemd in 815/816 ('Hatalle' en 'Hedilla'). 'He/ee' of 'Ha/aa' is een aanduiding voor water. Het tweede deel van de plaatsnaam 'lo' verwijst naar loofbos op een oeverwal.
In Hedel bevinden zich de resten van kasteel Hedel. Het kasteel was al bekend voor 1336, maar werd in 1794 door de Fransen verwoest. In 1802 kocht de katholieke gemeenschap van Hedel de resten op en sloopte alles wat er nog overeind stond. Alleen de Neerhuizinge (voorburcht) bleef overeind. In de Tweede Wereldoorlog werd ook dit gebouw verwoest. In 1981/82 werd er archeologisch onderzoek verricht en werd het kasteel geconsolideerd en gedeeltelijk opgebouwd zodat het kasteel weer te herkennen is.
[bewerk] Bezienswaardigheden
Hedel telt drie kerken. De Nederlands Hervormde kerk werd gebouwd rond 1640 op de fundamenten van het koor en transept van een eerdere kerk, maar werd in de Tweede Wereldoorlog grotendeels verwoest. De kerk is na de oorlog volledig in oude luister hersteld. De rooms-katholieke Sint-Willibrorduskerk is gebouwd in 1949 naar een ontwerp van architect C.H. de Bever ter vervanging van de Neogotische kerk die in de Tweede Wereldoorlog werd vernield. Daarmee was het de eerste kerk die in de Bommelerwaard herbouwd werd. De 19e eeuwse pastorie werd wel hersteld. De Gereformeerde Gemeente in Nederland is te vinden in de Prins Bernhardstraat. Deze kerk heeft zich verenigd in het oude verenigingsgebouw van de Hervormde kerk.
De boogbrug van Hedel is gebouwd in 1937. Reeds enkele jaren na de voltooiing werd de brug in de mei-dagen van 1940 opgeblazen. Op de plaats van de oude schipbrug kwam tot 1942 een pontonbrug. In 1942 was de verkeersbrug hersteld maar werd in het najaar van 1944 andermaal vernield, toen de Maas bij Hedel in de frontlinie kwam te liggen. Van 1864 tot 1937 had Hedel een schipbrug, een rij van 18 pontons met daarop een wegdek van min of meer losliggende houten balken.
In Hedel bevindt zich ook een historisch museum in het in 1882 gebouwde raadhuis. De vaste collectie bevat veel archeologische vondsten die bij het opgraven van het kasteel zijn gevonden, waaronder een unieke collectie muntstempels van de Hedelse munt. Doordat het dorp in de Tweede Wereldoorlog voor 90% verwoest werd, zijn er weinig historische gebouwen bewaard gebleven. Hedel bezit ook een jachthaven ('t Stik) en een kleindierwandelpark.
[bewerk] Geografie
Het dorp Hedel ligt aan de rivier de Maas, tegenover de Noord-Brabantse hoofdstad 's-Hertogenbosch. De bebouwde kom van Hedel bestaat uit twee delen, die van elkaar worden gescheiden door de Oude-Rijksweg.
De plaatsen rondom Hedel zijn:
- Ammerzoden;
- 's-Hertogenbosch;
- Velddriel;
- Kerkdriel;
- Bruchem;
- en het gehucht Californië.
[bewerk] Media
[bewerk] Radio en televisie
Het dorp Hedel heeft zelf nooit een lokale omroep gehad. Na de gemeentelijke herindeling in 1999 werd de lokale omroepstichting Maasdriel opgericht, RTM. Deze zender begon met radio-uitzendingen en later met een eigen lokale kabelkrant. Daarnaast is er nog een aantal regionale omroepen te ontvangen in Hedel, Omroep Brabant, Omroep Gelderland, Radio Keizerstad en Radio 8FM.
[bewerk] Dag- en weekbladen
Het regionale dagblad in Hedel is het Brabants Dagblad. Deze krant heeft een eigen editie voor de Bommelerwaard. Dan zijn er nog drie gratis wekelijkse huis-aan-huis bladen als de Toren, Het Carillon en de Bossche Omroep.
[bewerk] Verkeer en vervoer
Hedel is met de auto uitstekend bereikbaar via de rijkswegen A2 en A59 en de Oude-Rijksweg ('s-Hertogenbosch - Hedel via de Hedelse Maasbrug).
[bewerk] Busvervoer
Ook rijden er vier buslijnen naar Hedel. Deze lijnen werden jarenlang door de BBA verzorgt, maar de provincie Gelderland zag daar in 2000 van af. Daarna heeft het busbedrijf Arriva drie huidige buslijnen overgenomen. Een groot aantal bussen naar Hedel werd door Arriva afgeschaft. Op 1 janurari 2004 werd bekend dat de Gedeputeerde Staten van Gelderland de Arriva-lijn 166 wilde afschaffen. Door een groot bewonersprotest over de hele Bommelerwaard werd de lijn 166 behouden. De BBA verzorgt nog altijd één buurtbuslijn door Hedel.
Volledige lijst met de lijnen door Hedel:
- Arriva-Lijn 164 (Zaltbommel - Kerkdriel)
- Arriva-Lijn 165 ('s-Hertogenbosch - Rossum)
- Arriva-Lijn 166 ('s-Hertogenbosch - Well)
- BBA-Lijn 266 (Eethen - Ammerzoden)
[bewerk] Treinstation Hedel
Tot 1950 had Hedel ook een NS-station. Het station was gevestigd aan de Stationsstraat in de voormalige gemeente Hedel. De gemeente Maasdriel heeft in 2003 laten weten dat Hedel weer een station nodig heeft. Wanneer het station Hedel open moet, is nog niet bekend.
[bewerk] Lijst met Hedelse burgemeesters
- 1812 - 1818 A. Hoeflake
- 1818 - 1821 H.K. Momma
- 1821 - 1837 A. Hoeflake
- 1837 - 1863 K. Hoeflake
- 1863 - 1900 J.P.A. Uitenhage de Mist
- 1900 - 1906 J.J. de Kempenaer
- 1906 - 1917 J.C. Hoeflake
- 1917 - 1919 J. Middelkoop
- 1919 - 1923 L. Mes
- 1923 - 1925 J. Westrik
- 1925 - 1933 E.P. Verkerk
- 1934 - 1944 H. Dronkers
- 1944 - 1945 J. Boll wnd
- 1945 - 1945 A.F. van Goelst Meijer wnd
- 1945 - 1952 J. Roseboom
- 1952 - 1955 R.A.W.J. Jonkers wnd
- 1955 - 1973 C. van de Werken
- 1971 - 1973 G.C.P.M. Verdegaal wnd
- 1973 - 1974 C.G. Michels wnd
- 1974 - 1981 J. de Prieëlle
- 1981 - 1988 J. Hoogendoorn wnd
- 1988 - 1989 P.A. Smits wnd
- 1989 - 1998 D. Kraaijveld
[bewerk] Evenementen
Hedel staat bekend om zijn paardenmarkt die elke 1e maandag na Allerzielen in november wordt gehouden. De Hedelse paardenmarkt is een van de grootste van Nederland en bestaat al sinds de achttiende eeuw.
[bewerk] Externe links
|
|
 |
|---|---|
| Dorpen: Alem | Ammerzoden | Hedel | Heerewaarden | Hoenzadriel | Hurwenen | Kerkdriel | Rossum | Velddriel | Well | Wellseind | |
| Buurtschappen: Berm | Californië | Doorning | Hoorzik | Rome | Sint Andries | Slijkwell | Veluwe | Voorne | Wordragen | |
