Hans Freudenthal
Hans Freudenthal (Luckenwalde, Duitsland, 17 september 1905 - Utrecht, 13 oktober 1990 ) was een Nederlands wiskundige, schrijver en pedagoog, die belangrijke bijdragen heeft geleverd aan de topologie en de filosofie, historie en theorie van het wiskundeonderwijs.
[bewerk] Algemeen
Hans Freudenthal is geboren in een joods gezin. Zijn vader was Jozef Freudenthal, godsdienstleraar van beroep, en zijn moeder Elsbeth Ehmann. Zijn joodse afkomst betekende moeilijke jaren gedurende de oorlog, toen hij zijn beroep niet meer kon uitoefenen en min of meer ondergedoken leefde. Hij trouwde op 20 juli 1932 in Amsterdam met Suzanna (Suus) Johanna Catherina Lutter. Het paar kreeg vier kinderen, drie zoons: Jedidja, Matthijs en Thomas en een dochter Mirjam.
Hans Freudenthal begon zijn opleiding aan het gymnasium in z'n geboorteplaats Luckenwalde, waar hij al een brede belangstelling had, voor zowel exacte onderwerpen als ook voor taal, literatuur en poëzie. Hij studeerde vanaf 1923 aan de Universiteit van Berlijn, waar hij in februari 1930 bij Hopf promoveerde op een proefschrift getiteld: "Über die Enden topologischer Räume und Gruppen". In 1927 leerde Freudenthal L.E.J. Brouwer kennen, die in Berlijn colleges gaf. Op diens uitnodiging ging hij in november 1930 naar Amsterdam en werd hij medewerker bij Brouwer en al spoedig lector. Ondertussen studeerde hij ook enige tijd aan de Sorbonne in Parijs. In 1937 bewees hij het Freudenthal suspension theorem. Spoedig na de oorlog in 1946 werd hij hoogleraar zuivere en toegepaste wiskunde aan de Rijksuniversiteit Utrecht, een leerstoel die hij tot zijn emeritaat in 1975 bekleede. Later concentreerde Freudenthal zich, mede onder invloed van zijn vrouw die pedagoge was, op wiskundige didactiek. Dat leidde ertoe dat hij in 1971 het Instituut voor de Ontwikkeling van het Wiskunde Onderwijs (IOWO) oprichtte. Dit instituut, dat in 1991 werd omgedoopt in Freudenthal Instituut, is een expertisecentrum voor het reken- en wiskundeonderwijs en doet onderzoek naar alle aspecten daarvan. Het doel is het reken- en wiskundeonderwijs op alle niveaus te verbeteren, vooral in het basis-, voortgezet en beroepsonderwijs.
Hans Freudenthal was een universeel geleerde, die ruime kennis had van veel onderwerpen ook buiten de wiskunde. Zo bestudeerde hij onder andere Sanskriet, was een groot kenner van literatuur en poëzie, en ontwikkelde een universele taal "Lincos" voor communicatie met mogelijk buitenaardse beschavingen.
In 1951 werd hij benoemd tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, (KNAW). Hij ontving vijf eredoctoraten, namelijk van de Humboldt Universität te Berlijn (1960), de Friedrich-Alexander Universität te Neurenberg (1972), de Vrije Universiteit te Brussel (1974), York University te Toronto (1974) en de Universiteit van Amsterdam (1977).
Hans Freudenthal overleed in 1990 in Utrecht, zittend op een bankje in een park, waar hij 's morgens altijd een wandeling maakte.
[bewerk] Literatuur
Hans Freudental schreef een twintigtal boeken, waarvan enige zijn vertaald, en meer dan honderd artikelen. Een selectie van zijn Nederlandse boeken:
- 5000 jaren internationale wetenschap, Wolters-Noordhoff, 1946
- Ehrenfest-Afanassjewa, T. en H. Freudenthal; Kan het wiskundeonderwijs tot de opvoeding van het denkvermogen bijdragen, Muuses, 1951
- Inleiding tot het denken van Einstein, Born, 1952
- Exacte logica, De Erven F. Bohn, 1961
- Wiskunde in wetenschap en dagelijks leven, De Haan, 1967
- Didactische fenomenologie van wiskundige grondbegrippen, 1979
- Appels en peren/wiskunde en psychologie: gebundelde opstellen, 1984
- Didactische fenomenologie van wiskundige structuren, 1984
- Schrijf dat op, Hans : knipsels uit een leven, Meulenhoff Informatief, 1987
Internationale publicaties:
- Mathematics as an educational task (1973), Mathematik als pädagogische Aufgabe (1973, 1977)
- Weeding and sowing: preface to a science of mathematical education (1978), Vorrede zu einer Wissenschaft vom Mathematikunterricht (1978)
- Méthodes et méthodologie dans les recherches didactiques (1980)
- Didactical phenomenology of mathematical structures (1983)
- Revisiting mathematics education: China lectures (1991)
