Guldenroede

Late guldenroede (Solidago gigantea)

Rijk:	Plantae (Planten)
Stam:	Magnoliophyta (Bedektzadigen)
Klasse:	Magnoliopsida (Tweezaadlobbigen)
Orde:	Asterales
Familie:	Asteraceae (Composietenfamilie)

Geslacht

Solidago

Guldenroede (Solidago) is een geslacht van meer dan 100 soorten planten in de Composietenfamilie. Vrijwel alle soorten hebben gele bloemen. Het geslacht is inheems in Noord-Amerika. Een aantal soorten komt echter ook in Europa en Noord-Afrika voor.

De in België en Nederland voorkomende soorten hebben alle gele bloemhoofdjes die in rijen gerangschikt zijn.

Het geslacht wordt in het Engels Goldenrod genoemd, in het Duits Goldruten. De wetenschappelijke naam Solidago is afgeleid van het solidus = stevig en ago = maken. Deze naam slaat waarschijnlijk terug op het gebruik van de plant als remedie tegen nierproblemen.

[bewerk] In Europa groeiende soorten

Echte guldenroede (Solidago virgaurea) varieert in hoogte van 10 centimeter tot 1 meter. Ze groeit in droge bossen en struiken in subarctische tot subtropische gebieden van Europa en Azië.
Late guldenroede (Solidago gigantea) is een neofyt uit Noord-Amerika met een hoogte van 50 cm tot 2,5 meter.
Canadese guldenroede (Solidago canadensis) is een neofyt uit Canada met eveneens een hoogte van 50 cm tot 2,5 meter.
Solidago graminifolia is een neofyt met een hoogte van 50 - 80 cm.

Plant	bladen	omwindselbladen	stengel	bloeiwijze	foto
Echte guldenroede	vaak zijdelings rozet. Onderste bladen groter dan bovenste.	lintbloemen steken buiten bloemhoofdjes		korte rechte zijtakken
Late guldenroede	bladen van onderen blauwgroen.	3-5 mm lang	kaal tot bloeiwijze	meestal gebogen zijtakken.
Canadese guldenroede	bladen van onder groen en behaard	2-3 mm lang	tenminste vanaf midden behaard	meestal gebogen zijtakken.

[bewerk] Tuin

Sommige tuiniers beschouwen de soorten als onkruid, anderen planten ze juist aan vanwege de heldergele bloemen. Europese tuinliefhebbers adopteerden de plant eerder dan hun hobbygenoten aan de andere zijde van de oceaan,daar werd hij pas rond 1980 populair.

De Canadese guldenroede (Solidago canadensis) werd in Europa geïntroduceerd als tuinplant, en komt nu in heel West-Europa in het wild voor. In Duitsland wordt deze plant als binnendringer beschouwd die inheemse plantensoorten bedreigt, maar tegelijkertijd is de plant vanwege de nectarrijke bloesems die tot laat in het jaar bloeien in mengculturen populair als waardplant voor insecten die ook plaagdieren bestrijden.

Een hybride met de aster, bekend als × Solidaster heeft licht gele bloemen en is geschikt als droogbloem.

Een aantal andere hybriden zijn:

Solidago 'Golden Dwarf' is 25-30cm hoog, en bloeit van juli-september met piramidale bloemtrosjes.
Solidago 'Golden Gate' is een 100 cm hoge hybride met lichtgele bloemen.
Solidago 'Goldschleier' is een 100 cm hoge hybride met heldergele bloemen die van augustus tot oktober bloeit.
Solidago 'Golden Mosa' is pm 70 cm hoog, heeft iets donkerder gele tot licht geelgroene bloemen en bloeit in augustus-september.
Solidago 'Golden Wings' is met zijn 150 - 180 cm een wat hogere soort, bloeiperiode augustus-september.
Solidago 'Laurin' is een 30-80 cm hoge plant met goudgele bloemen, bloeiperiode augustus-september.
Solidago 'Leraft' is 80 cm hoog, bloeiperiode augustus-september.
Solidago 'Strahlenkrone' is 60 - 80 cmhoog, , bloeiperiode augustus-september, met goudgele bloemen.

[bewerk] Ecologische aspecten

De bloemen worden gegeten door de larven van een aantal soorten Lepidoptera zoals de nachtvlinders Eupithecia absinthiata, Eupithecia virgaureata, Chloroclystis v-ata en Eupithecia vulgata (deze voedt zich ook met de bladeren).

De bloemen bevatten veel nectar. De planten worden dan ook door een breed scala van insecten bezocht.

[bewerk] Trivia

In de VerenigdeStaten is de guldenroede de staatsplant van Kentucky (geadopteerd 16 maart 1926) en Nebraska (geadopteerd 4 april 1895). Het was ook de staatsbloem van Alabama (geadopterd op 6 september 1927) maar hier werd het later vervangen door de camellia. Guldenroede is recentelijk benoemd tot staatsbloem van South Carolina.

[bewerk] Gebruik

Guldenroede soorten kunnen als decoraties gebruikt worden. Ook kan er thee van gezet worden.

De plant bevat Saponine, looizuur en etherische oliën. In de natuurgeneeskunde wordt het bloeiende kruid van de Echte guldenroede bij nierklachten gebruikt. Ook wordt het gebruikt bij het genezen van wonden, krampen, ontstekingen, reuma en jicht.

Uitvinder Thomas Edison experimenteerde met de guldenroede om te proberen rubber te produceren, iest wat planten in dit geslacht bevatten. Hij kweekte om de rubber per plant te maximaliseren, en bereikte planten die 3-4 meter hoog waren en tot 12% rubber bevatten. De rubber uit dit proces was taai en van goede kwaliteit. Voorbeelden van zijn rubber zijn nog in zijn museum te bewonderen, en nog steeds elastisch en niet verteerd. Hoewel hij een jaar voor zijn dood zijn uitvinding aan de Amerikaanse regering overdroeg, kwam guldenroede rubber nooit voorbij het experimentele stadium.

[bewerk] Misverstand

In de Verenigde Staten heerst het misverstand dat de Guldenroedes hooikoorts veroorzaken. Het misverstand wordt vermoedelijk veroorzaakt doordat de heldergele bloemen in dezelfde periode gaan bloeien als die van Alsemambrosia. De pollen van guldenroede zijn echter te zwaar om door de lucht ver te verspreiden.