Goederenrecht
De hoofdzaken van het goederenrecht zijn te vinden in boek 3 en 5 van het Nederlandse Burgerlijk Wetboek van 1992. Boek 3 bevat de algemene bepalingen voor alle vermogensrechten, boek 5 handelt over het eigendomsrecht en de daarvan afgeleide beperkte rechten.
In zowel Nederland als België was eerder de term zakenrecht gebruikelijk.
Artikel 1 van boek 3 van het Nederlands Burgerlijk Wetboek luidt: 'Goederen zijn alle zaken en vermogensrechten'. En volgens artikel 2 van dat wetboek zijn zaken: 'de voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten'. De term 'goederen' is dus een overkoepelend begrip, een 'genus (recht)'. Een 'zaak' is de 'species'.
In het Belgisch Burgerlijk Wetboek zijn de bepalingen in kwestie terug te vinden in boek II. Een welbepaald recht op een welbepaalde zaak heet daar een zakelijk recht.
Kenmerkend voor het goederenrecht is, dat het gaat over vermogensrechten die een bepaalde gradatie van de zeggenschap geven over een goed. Eigendom verschaft de rechthebbende de meest verstrekkende bevoegheden. Beperktere zeggenschap over een goed geven het recht van vruchtgebruik, erfdienstbaarheid, opstal, erfpacht, het appartementsrecht, van pand en van hypotheek.
Men spreekt van het gesloten systeem van het goederenrecht of het zakenrecht. Daarmee wordt bedoeld dat het aantal zakelijke vermogensrechten wettelijk is gelimiteerd. Dit in tegenstelling tot het verbintenissenrecht, waar sprake is van een open systeem, wat betekent dat het aantal verschillende soorten verbintenissen in beginsel onbeperkt is. De overeenkomst is één van de bronnen van verbintenissen.
Een belangrijke eigenschap van goederenrechtelijke vermogensrechten is, dat zij tegenover iedereen gehandhaafd kunnen worden; zij hebben zogezegd absolute werking. Dit maakt absolute rechten in de regel tot sterkere rechten dan verbintenisrechtelijke vermogensrechten, die in beginsel slechts tegenover de wederpartij geldend gemaakt kunnen worden.
Tenslotte is het tijdstip van vestiging van absolute rechten van belang voor de rangorde van meerdere absolute rechten op hetzelfde goed. Het oudste recht heeft voorrang. Rust op een huis een erfpachtrecht als er een hypotheek op wordt gevestigd, dan heeft het erfpachtsrecht voorrang.
Zie ook:Goederen en Zaken
