Gedecentraliseerde treindienst
Een gedecentraliseerde treindienst is een treindienst die wordt uitgevoerd in opdracht van een regionale overheid, in plaats van de landelijke overheid zoals vroeger gebruikelijk was. In Nederland is een groot aantal regionale lijnen gedecentraliseerd, in België worden alle spoorlijnen nog geëxploiteerd door de landelijke maatschappij NMBS.
[bewerk] Nederland
In Nederland worden de gedecentraliseerde spoorlijnen geëxploiteerd worden in opdracht van een OV-autoriteit (een provincie of stedelijke regio). Deze spoorwegen zijn regionaal openbaar vervoer en vallen onder de Wet personenvervoer 2000. Deze treindiensten worden openbaar aanbesteed of zullen dat in de toekomst worden. Op de gedecentraliseerde spoorlijnen rijden vaak andere vervoerders die naast het spoorvervoer ook het busvervoer in de regio verzorgen. In het noorden van het land rijdt Arriva en in het oosten rijdt Syntus. Connexxion, Prignitzer Eisenbahn (PEG) en DB Regionalbahn Westfalen voeren ook treinvervoer uit.
[bewerk] Gedecentraliseerd personenvervoer per spoor
| Traject | Vervoerder | Opdrachtgever |
|---|---|---|
| Groningen – Nieuweschans | Arriva | Groningen |
| Groningen – Delfzijl | Arriva | Groningen |
| Groningen – Roodeschool | Arriva | Groningen |
| Leeuwarden – Groningen | Arriva | Groningen/Friesland |
| Leeuwarden – Harlingen (Haven) | Arriva | Friesland |
| Leeuwarden – Stavoren | Arriva | Friesland |
| Almelo – Mariënberg | Connexxion | Regio Twente |
| Zutphen – Winterswijk | Syntus | Gelderland |
| Arnhem – Winterswijk | Syntus | Gelderland |
| Enschede – Gronau (D) – Münster (D) | DB Regionalbahn Westfalen | Gemeente Enschede / Overijssel / Zweckverband SPNV Münsterland |
| Enschede – Gronau (D) – Dortmund (D) | Prignitzer Eisenbahn | Gemeente Enschede / Overijssel / Zweckverband SPNV Münsterland |
| Zutphen – Hengelo – Oldenzaal | Syntus | Regio Twente / Gelderland / Overijssel |
| Zutphen – Apeldoorn | RegioNS (NS Reizigers) | Gelderland |
Syntus en Arriva hebben van respectievelijk Gelderland en Friesland een onderhandse gunning gekregen. De Regio Twente heeft de spoorlijn Almelo-Marienberg openbaar aanbesteed. In de provincie Groningen heeft Arriva een openbare aanbesteding gewonnen.
Eind 2003 heeft de provincie Gelderland de spoorlijn Zutphen-Apeldoorn openbaar aanbesteed. De aanbesteding is gewonnen door de zittende vervoerder NS Reizigers. Op 12 december 2004 ging deze concessie van start.
Vanaf december 2006 worden ook de spoorlijnen Dordrecht – Geldermalsen, Nijmegen – Venlo – Roermond en Kerkrade – Heerlen – Maastricht gedecentralisseerd.
Mogelijk zal in de toekomst de railinfrastructuur die alleen voor gedecentraliseerd treinvervoer wordt gebruikt, ook gedecentraliseerd worden. Daarmee zal het monopolie van ProRail als landelijke railinfrabeheerder dan doorbroken worden.
