Forensische geneeskunde
Forensische of gerechtelijke geneeskunde is de tak van geneeskunde die medische kennis toepast ten behoeve van rechtszaken en justitiëel onderzoek. Het is een vorm van forensisch onderzoek.
De forensisch geneeskundige moet vaak vragen beantwoorden als:
- hoe is deze persoon overleden ?
- wie was deze persoon ?
- is er bij dit overlijden sprake van een misdrijf ?
- wat was het moordwapen ?
- gaat het om moord of zelfmoord ?
- wat is het tijdstip van overlijden ??
maar ook eenvoudigere vragen als:
- is of was deze persoon dronken of geïntoxiceerd ?
Voor een forensisch geneeskundige zijn met name toxicologie, anatomie, kennis van wapens en de daardoor veroorzaakte verwondingen en bloedsporen, ontbindingsprocessen, en dergelijke belangrijke onderwerpen.
In de forensische psychiatrie moet vaak de vraag beantwoord worden of een bepaalde dader toerekeningsvatbaar is.
[bewerk] Technieken
In de forensische geneeskunde worden verschillende technieken gebruikt. Voorbeelden zijn:
- de lijkschouwing,
- het nemen van vingerafdrukken,
- het nemen van een genetische vingerafdruk.
Hiertoe wordt er chemisch onderzoek uitgevoerd in biologische materialen. Meestal worden bloed en urine onderzocht op de aanwezigheid van lichaamsvreemde stoffen, maar ook weefsels en haren kunnen worden onderzocht.
Het toxicologische onderzoek bestaat meestal uit een verkennend onderzoek, gericht op uitsluitend de aanwezigheid van chemische stoffen, en één of meerdere specifieke onderzoeken, waarbij ook de concentraties van chemische stoffen worden bepaald.
[bewerk] Soorten forensisch onderzoek:
[bewerk] Forensisch onderzoek naar de doodsoorzaak
Dit onderzoek vindt plaats indien er na pathologisch onderzoek (de lijkschouwing) geen andere doodsoorzaak bekend is en dus met een vergiftiging rekening dient te worden gehouden.
[bewerk] Toxicologisch onderzoek in verband met de toedracht rond het overlijden van een slachtoffer
In deze gevallen is de doodsoorzaak bekend (bijvoorbeeld een schietpartij), maar is er onderzoek gewenst naar de aanwezigheid van stof die bedwelmend werkt of juist agressie kan verhevigen.
[bewerk] Toxicologisch onderzoek bij gewelds- of zedenmisdrijven
Dit betreft onderzoek naar chemische stoffen, die de gemoedstoestand kunnen beïnvloeden of een toestand van onmacht kunnen veroorzaken.
[bewerk] Forensisch onderzoek bij verkeerszaken
Het is bij wet verboden om onder invloed van alcohol en andere rijgevaarlijke stoffen deel te nemen aan het verkeer. (In Nederland is artikel 8 van de Wegenverkeerswet hierop van toepassing). Voor alcohol is een grens opgenomen in de wet, waarboven men strafbaar is. Voor andere stoffen, zoals drugs en slaapmiddelen, moet aan de hand van de onderzoeksresultaten worden vastgesteld, dat de rijvaardigheid zodanig nadelig beïnvloed is, dat de bestuurder niet meer tot behoorlijk besturen in staat moet worden geacht. Voor een aantal andere stoffen dan alcohol zullen hoogst waarschijnlijk binnenkort ook grenzen in de wet worden vastgelegd.
Alcoholbepaling (ADH-methode)
In Nederland is dit onderzoek bij wet aan het NFI opgedragen. Ook de methode die gebruikt moet worden, is in de wet vastgelegd.
[bewerk] Verkennend onderzoek naar drugs en slaapmiddelen
In eerste instantie wordt er immunochemisch onderzoek verricht naar de aanwezigheid van drugs of slaapmiddelen in bloed of urine. Omdat deze bepaling geen volledig betrouwbare uitslag geeft, worden positieve resultaten altijd bevestigd met een specifieke chemische methode. Ook kan er een uitgebreider verkennend chemisch onderzoek worden uitgevoerd.
[bewerk] Onderzoek aan verdacht materiaal
Dit betreft vaak voedingswaren, (bij suïcide of als moordwapen) gevonden voorwerpen, zoals drinkglazen, bekers en drugsutensiliën (injectiespuiten).
Onderzoek van dode dieren of giftig lokaas wordt (nog zelden) in beperkte mate verricht. De Gezondheidsdienst voor Dieren in Deventer heeft meer specifieke kennis op het gebied van de dier-toxiciteit
