Felix Joesoepov

Prins Felix Feliksovitsj Joesoepov (Russisch:Феликс Феликсович Юсупов) (Sint-Petersburg, 23 maart 1887 - Parijs, 27 september 1967) was een Russische edelman die bekend is geworden als moordenaar van Grigori Raspoetin, de gebedsgenezer aan het hof van tsaar Nikolaas II.

Joesoepov werd geboren in Sint-Petersburg als afstammeling van de khans van het Krimkanaat te Bachtsjisaraj, die aan het eind van de 17e eeuw opgenomen werden aan het Russische hof. Joesoepov betekent dan ook zoon van Joesoef, waaruit hun afstamming duidelijk blijkt. De familie was erg rijk, zowel vanwege haar afkomst, alsook vanwege de inkomsten uit mijnen en bonthandel. Bovendien had ze uitgestrekte gebieden in Siberië ontvangen van het hof. De vader van Joesoepov, graaf Elston-Soemarokov (граф Эльстон-Сумароков), nam bij het huwelijk met prinses Zinaïda Joesoepova de naam Joesoepov en de bijbehorende titel aan, zodat de naam niet zou uitsterven. In Sint-Petersburg woonden ze in een paleis aan de Moika (dat op afspraak te bezichtigen is).

Joesoepov trouwde in 1914 met Irina Aleksandrovna Romanova, een nicht van tsaar Nikolaas II. In 1915 kregen ze een dochter, Irina. Desondanks bleven er geruchten over de vermeende homoseksualiteit van Joesoepov.

De invloed van Grigori Raspoetin aan het hof was een steeds groter wordende ergernis voor de edelen aan het hof. Raspoetin had overal commentaar op, dat gretig aftrek vond bij tsarina Alexandra Fjodorovna. Raspoetins invloed had een verlammend effect op de binnenlandse en buitenlandse politiek, omdat de keizerlijke familie steeds minder serieus werd genomen. Toen Joesoepov ook doorkreeg dat Raspoetin waarschijnlijk een oogje had op zijn vrouw Irina, maakte hij een plan om Raspoetin te vermoorden.

Joesoepov stuurde, uit naam van zijn vrouw, een uitnodiging naar Raspoetin. Toen Raspoetin bij het paleis aan de Moika kwam, werd hij door Joesoepov en zijn vriend Groothertog Dimitri Romanov hartelijk onthaald met koffie en taartjes. De taartjes waren echter vergiftigd door een van de andere leden van het complot, een dokter. Nadat Raspoetin de taartjes had gegeten, vluchtte hij naar buiten, achtervolgd door Joesoepov, die hem met enkele kogels neerschoot. Dit bleek echter niet afdoende, zodat Joesoepov en Romanov het lichaam in een tapijt wikkelden en door een gat in het ijs van de Moika gooiden.

Na de Russische Revolutie vluchtten Joesoepov en zijn vrouw naar de Krim, en later naar het buitenland. Slechts enkele kostbaarheden konden ze meenemen, waaronder enkele Rembrandts en de grote parel van Joesoepov's moeder. Andere kostbaarheden werden verborgen in het paleis, maar ze werden later ontdekt door de Sovjets. Deze kostbaarheden zijn nu te bewonderen in de Hermitage.

Later klaagden de Joesoepovs de filmmaatschappij MGM aan wegens laster. In de film uit 1932 Rasputin and the Empress werd gesuggereerd dat Raspoetin en Irina Joesoepova een verhouding hadden. MGM werd veroordeeld tot het betalen van 25.000 pond, een enorm bedrag in die tijd.