Ernest Rutherford

Lord Ernest Rutherford of Nelson and Cambridge (30 augustus 1871 – 19 oktober 1937) was een Nieuw-Zeelands natuur- en scheikundige. Hij wordt ook wel de vader van de kernfysica genoemd. Hij pionierde de baantheorie van het atoom door de ontdekking van de verstrooiing van Rutherford.

Rutherford werd geboren in Nelson, Nieuw-Zeeland. Hij studeerde af aan Canterbury College, dat tegenwoordig de universiteit van Canterbury heet. Een replica van zijn laboratorium staat in het Christchurch Arts Centre in Christchurch. Na zijn studie, reisde Rutherford naar Engeland voor een promotieonderzoek. Hij werd hoogleraar aan de universiteit van Manchester.

Rutherford ontdekte in 1898 dat de straling van radioactief materiaal uit twee soorten bestaat, die hij alfa en beta noemt. Vier jaar later komt hij met de theorie dat deze straling veroorzaakt wordt door veranderingen in het atoom. In 1911 stelde hij het eerste model van het atoom op, dat volgens hem bestond uit een zeer kleine positief geladen kern, waaromheen het elektron cirkelt.

In 1912 voegde Niels Bohr zich bij hem in Manchester, die de theorie van het atoom combineerde met de kwantumtheorie van Max Planck en zo de grondslag vormde voor de moderne kernfysica.

Vijf jaar later (in 1917) toont hij aan dat stikstof in zuurstof veranderd kan worden door het te bestralen met alfastraling. In 1919 werd hij directeur van het Cavendish Laboratory te Cambridge. In 1920 voorspelde hij het bestaan van een neutraal kerndeeltje. Het neutron werd in 1932 door James Chadwick ontdekt, die daar in 1935 de Nobelprijs voor de Natuurkunde voor ontving.

Zelf ontving hij de Nobelprijs voor de Scheikunde in 1908 voor "zijn onderzoek naar het uiteenvallen van elementen en de scheikunde van radioactieve substanties".

Rutherford afgebeeld op een 100 Nieuw-Zeelandse dollar bankbiljet

Hij werd in Nieuw-Zeeland in de adelstand verheven en mocht zich Lord Rutherford of Nelson noemen. Hij staat op het honderddollarbiljet van Nieuw-Zeeland met een deel van zijn laboratoriumuitrusting op de achtergrond (zie afbeelding).

Het scheikundig element Rutherfordium is naar hem genoemd.

Winnaars van de Nobelprijs voor de Scheikunde (1901-1925)