Echappement (uurwerk)
In een mechanisch uurwerk bevindt zich een onderdeel dat ervoor zorgt dat het regelmatig tikt, dat het échappement heet. Het zet de gaande beweging om in een regelmatige beweging door middel van een harmonische beweging.
De naam van de uitvinder en het jaartal waarin het is uitgevonden zijn onbekend.
Ook andere instrumenten kunnen een echappement bevatten. Een voorbeeld is de mechanische schrijfmachine, waarvan de wagen een stapje naar links opschuift als er een toets wordt aangeslagen. Bij het indrukken van de toets springt de wagen een halve spatie verde, en bij het loslaten weer een halve spatie. Deze werking in twee stappen is typisch voor een echappement.
Om te kunnen werken, heeft een echappement een aandrijving nodig. Bij de schrijfmachine is dat een veer die de wagen naar links trekt. Bij een uurwerk is dat natuurlijk de veer of het gewicht.
Bij een uurwerk vervult het echappement een dubbele functie. Het brengt niet alleen de bewegng van de slinger of onrust over op het tandrad, maar het houdt ook de slinger of onrust in beweging. Een kleine beschadiging van het echappement kan al tot gevolg hebben dat de laatste functie niet meer werkt. Bij een grahamgang kan zo'n beschadiging al optreden doordat men vergeet de gewichten op te trekken, zodat de klok tot stilstand komt terwijl de slinger nog even doorslingert.
Ook in een telwerk van een machine kan een échappement voorkomen. Het échappement bevindt zich aan het meest rechtse cijferrolletje. Als de bedieningsknoppen ingedrukt worden, ontstaat er een magnetisch veld in een spoel, die een vorkvormige pin aantrekt die met één van de vorken een tandje van het échappement meeneemt (het cijferrolletje staat nu tussen 2 cijfers in) en als de spanning in de spoel wegvalt en de pin afgestoten wordt, neemt die de andere tand mee en zet zo het volgende cijfer in het venstertje.
| Dit artikel is een beginnetje over wetenschap & technologie. U wordt uitgenodigd op bewerk te klikken om uw kennis aan dit artikel toe te voegen. |  |
